ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΕΠΙ ΤΗ ΕΟΡΤΗ ΤΗΣ ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΤΟΥ ΣΕΒ. ΜΗΤΡΟΠ. ΠΕΙΡΑΙΩΣ κ. ΣΕΡΑΦΕΙΜ

ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ

ΕΠΙ ΤΗι ΕΟΡΤΗι ΤΗΣ ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ 2023

ΤΟΥ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ

ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΦΑΛΗΡΟΥ ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΡΕΝΤΗ

Κκ  Σ Ε Ρ Α Φ Ε Ι Μ

ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΙΕΡΟΝ ΚΛΗΡΟΝ ΚΑΙ ΤΟΝ ΦΙΛΟΧΡΙΣΤΟΝ ΛΑΟΝ

ΤΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΥΤΟΥ

Τέκνα μου ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά καί περιπόθητα,

Σήμερα ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν ἱεράν μνήμην τῆς πανενδόξου Κοιμήσεως καί θαυμαστῆς Μεταστάσεως τῆς Ὑπεραγίας Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καί Ἀειπαρθένου Μαρίας. «Σήμερον ὁ τῆς ζωῆς θησαυρός (ἡ Παναγία) θανάτῳ ζωηφόρῳ καλύπτεται, εἰ καί θάνατον προσαγορεῦσαι τήν ταύτης ζωτικήν μεταβίωσιν». Πρόκειται γιά τήν κορωνίδα τῶν Θεομητορικῶν Ἑορτῶν, πού ἡ Ἐκκλησία τήν χαρακτηρίζει, ὡς τό δεύτερο καί μικρό Πάσχα. Στό Κοντάκιο τῆς Ἑορτῆς ψάλλουμε: «Τάφος καί νέκρωσις οὐκ ἐκράτησε (τήν Μητέρα τῆς Ζωῆς), ἀλλά πρός τήν ζωήν μετέστησε, ὁ μήτραν οἰκήσας ἀειπάρθενον.

Ἡ Παναγία μᾶς ἐχάρισε τό Πρόσωπο τοῦ Λυτρωτοῦ καί Σωτῆρος, πού συνέτριψε τήν κεφαλή τοῦ ἀρχεκάκου ὄφεως, τοῦ Σατανᾶ καί ἑπομένως εἶναι ἡ Κιβωτός τῆς Διαθήκης, ἡ Πύλη ἡ κατά ἀνατολάς ἡ κεκλεισμένη, ἡ Ράβδος Ἀαρών ἡ βλαστήσασα. Συνολικά εἶναι ἡ ἀνακεφαλαίωση ὁλοκλήρου τῆς Ἱερᾶς Ἱστορίας, ἀπ’ ὅπου  προῆλθε ὁ Θεάνθρωπος Κύριος. Ἡ Παναγία εἶναι ἡ Ὁδηγήτρια, πού μᾶς ὁδηγεῖ στόν Χριστό, στή σωτηρία τῶν ψυχῶν καί τῶν σωμάτων ἡμῶν.

Αὐτή τήν σωτηρία μᾶς τήν προσφέρει μέσα ἀπό συγκεκριμένα θαυματουργά γεγονότα, πού καθιστοῦν αἰσθητή τήν παρουσία της καί ἔτσι μᾶς ὁδηγεῖ στήν ἀποδοχή τῆς ἐν Χριστῷ σωτηρίας. Τό μυστήριο τῆς Παναγίας μᾶς παραπέμπει στό μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας, δηλαδή στό Θεανθρώπινο Σῶμα τοῦ Κυρίου, ὅπου καί βρίσκουμε τήν σωτηρία μας, ἐφ’ ὅσον μπολιασθοῦμε στή ζωή τοῦ Ἀναστηθέντος Κυρίου. Γι’ αὐτό καί ἡ Παναγία εἶναι πρόξενος τῆς ζωῆς καί τῆς σωτηρίας τοῦ κόσμου.

Ἔτσι ἐξηγεῖται, γιατί ὅλοι οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας ἀπό τήν ἀρχή μέ ἐπικεφαλῆς τούς Ἁγίους Ἀποστόλους, πού ἦσαν «προσκαρτεροῦντες ὁμοθυμαδόν τῇ προσευχῇ καί τῇ κλάσει τοῦ ἄρτου» εἶχαν στό κέντρο τῆς συνάξεώς τους τήν Παναγία Θεοτόκο. Οἱ ἐνέργειες τῆς Παναγίας γιά τήν γέννηση τοῦ Χριστοῦ ἔγιναν ἐξ ὀνόματος ὅλων τῶν ἀνθρώπων, γι’ αὐτό καί στή λειτουργική παρουσία τοῦ Κυρίου συναντᾶμε τήν ἀνακεφαλαίωση τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως. Ἡ Ἁγία Γραφή ἀναφέρει γιά τήν Παναγία ὅτι ἔχει ἄμεση σχέση μέ τήν ἐν Χριστῷ Θεία Οἰκονομία καί σωτηρία.

Ἡ Θεοτόκος μέ τήν Γέννηση τοῦ Χριστοῦ «εἰσήγαγε τόν πρωτότοκον εἰς τήν οἰκουμένην» καί ἔγινε ἡ Μητέρα τῆς θεανθρώπινης ζωῆς τοῦ Θεοῦ, πού διαπότισε ὁλόκληρο τό ἀνθρώπινο γένος. Τό μυστήριο τῆς Παναγίας προσεγγίζεται, ἑρμηνεύεται καί κατανοεῖται μόνον χριστολογικά. Ὁ Κύριος, ὡς «Θεός σεσαρκωμένος καί ἐνανθρωπήσας» προσδίδει στήν Παναγία τό ὄνομα Θεοτόκος, πού «ἅπαν τό μυστήριον τῆς οἰκονομίας συνίστησιν» (Ἰω. Δαμασκηνός). Καί «εἰ τίς οὐ Θεοτόκον ὁμολογεῖ τήν Ἁγίαν Παρθένον χωρίς ἐστι τῆς Θεότητος» (Γρηγόριος Θεολόγος).

Ἡ μετοχή τῆς Παναγίας στήν ζωή τοῦ Χριστοῦ εἶναι τόση καί τέτοια, ὥστε ὅ,τι συμβαίνει στόν Χριστό νά συμβαίνει τό ἴδιο καί στήν Παναγία. Ἡ Παναγία κατά τούς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας ἔχει «ἐνυποστασιασθῆ» στόν Χριστό, ἔχει δηλαδή «χριστοποιηθεῖ». Ζεῖ κυριολεκτικά «οὐκέτι ἐν ἑαυτῇ, ζῆ δέ ἐν αὐτῇ ὁ Χριστός». Τό Πρόσωπο καί ἡ ζωή τῆς Παναγίας παραπέμπει στόν Θεό Πατέρα, πού μᾶς τόν ἐγνώρισε ὁ Χριστός μέ τήν Σάρκωσή Του. «Ἔζης γάρ οὐ σεαυτή· οὐ γάρ σεαυτῆς ἕνεκα γεγέννησαι· ὅθεν ἔζης Θεῶ, δι’ ὅν εἰς τόν βίον ἐλήλυθας· ὅπως τῇ παγκοσμίῳ ἐξυπηρετήσης σωτηρία, ὅπως ἡ ἀρχαία βουλή τοῦ Θεοῦ τῆς τοῦ Λόγου Σαρκώσεως καί τῆς ἡμῶν θεώσεως διά σοῦ πληρωθῆ» (Ἰω. Δαμασκηνός).

Ἡ Ἐκκλησία ἀναγνωρίζει στήν Παναγία τό μοναδικό ἐκεῖνο κτίσμα, πού ἐξεπλήρωσε στήν ὕπαρξή της τόν ὕψιστο προορισμό, πού εἶχε θέσει ὁ Θεός στήν κτίση καί ἰδιαίτερα στόν ἄνθρωπο. Στήν Παναγία ἔχουμε τήν πληρέστερη δυνατή ἑνότητα τοῦ ἀνθρώπου μέ τόν Θεό, τοῦ κτίσματος μέ τόν Κτίστη καί Δημιουργό. Στή διαδρομή τῆς Ἱερᾶς Ἱστορίας ὁ Θεός μέ μεγάλη ὑπομονή ψάχνει γιά νά βρεῖ τό μοναδικό ἐκεῖνο πρόσωπο, πού θά δεχθεῖ τήν κλήση τοῦ Θεοῦ γιά συνεργία στό ἔργο τῆς Θείας Οἰκονομίας.

Ἡ Παναγία εἶναι «τό πλήρωμα τοῦ χρόνου», πού μέ τήν ἑκούσια ἀπάντησή της στόν Θεό καί τό «ἰδού ἡ δούλη Κυρίου γένοιτο μοί κατά τό ρῆμά σου» ταυτίζει μέ τό πλήρωμα τῆς ἀγάπης καί τῆς ὑπακοῆς τήν ἐλευθερία της μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Σ’ αὐτή τήν ἀπάντηση τῆς Παναγίας ἀνακαλύπτουμε τήν σωστική λειτουργία τοῦ ἀνθρώπου, πού ἐκφράζεται καί βρίσκεται στήν ἀλληλοπεριχώρηση τῆς ὑπάρξεώς του μέ τήν ζωή τοῦ Θεοῦ Δημιουργοῦ.

Ἡ «κατά φύσιν» ζωή τῆς Παναγίας σέ ὅλες τίς ψυχοσωματικές της διαστάσεις ἑνώθηκε μέ τήν ζωή τοῦ Σαρκωθέντος Κυρίου. Ἡ μητρότητα τῆς Παρθένου Μαρίας διαθέτει μίαν σπουδαιότητα, πού ὅμως δέν ἐξαντλεῖται στό γεγονός τῆς φυσικῆς γεννήσεως. Ἔχει καί τήν πνευματική της ὄψη, γιατί μιά μητέρα δέν δανείζει στό παιδί της μόνο τό σῶμα, ἀλλά οἰκοδομεῖ ὁλόκληρη τήν ψυχοσωματική του ὕπαρξη. Ἡ Ἐκκλησία, μᾶς λέγει ὅτι ὁ Χριστός προσέλαβε ἀπό τήν Παναγία «σάρκα ἐμψυχωμένην ψυχή λογική τε καί νοερά». Ὁ Κύριος προσέλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση στό σύνολο τῶν ψυχικῶν καί σωματικῶν ἐνεργειῶν.

Ἡ Παναγία ἐταύτισε τήν ὕπαρξη, τήν ζωή της μέ τήν ἄκτιστη ζωή τοῦ Θεοῦ Δημιουργοῦ. Γι’ αὐτό καί κάθε κτίσμα βρίσκει στό Πρόσωπο τῆς Παναγίας τήν πύλη τῆς ὄντως ζωῆς, τό πλήρωμα, τό γέμισμα, τήν ὁλοκλήρωση καί τήν τελείωση τῆς ἀληθινῆς ζωῆς καί ὑπάρξεως τοῦ ἀνθρώπου στήν κοινωνία του μέ τόν Θεό ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ.

Ἡ Παναγία εἶναι ἡ Θεοτόκος «οὐ μόνον διά τήν φύσιν τοῦ Θεοῦ-Λόγου, ἀλλά καί διά τήν θέωσιν τοῦ ἀνθρώπου». Γι’ αὐτό καί ἡ Παναγία εἶναι τό σπουδαιότερο δῶρο, πού ἐχάρισεν ὁ Θεός στόν κόσμο. Καί ἀπό τήν πλευρά ὅμως τοῦ ἀνθρώπου εἶναι τό ὕψιστον δῶρο, πού προσέφερε ὁ ἄνθρωπος στόν Σαρκωθέντα Κύριο. Ἡ ὁλοκλήρωση καί τελείωση τῆς εἰκόνος τοῦ Θεοῦ στό πρόσωπο τῆς Παναγίας σημαίνει ὅτι πραγματοποιεῖ τόν προορισμό της ἐξ ὀνόματος ὅλων τῶν ἀνθρώπων.

Ὁ ἄνθρωπος, ὡς «κατ’ εἰκόνα Θεοῦ» δημιουργηθείς, ἔλαβε ἀπό τόν Θεό τήν δυνατότητα νά συμπεριλάβει στήν ὕπαρξή του ὅλους τούς ἀνθρώπους, ὅπως χαρακτηριστικά τονίζει ὁ Ἅγιος Γρηγόριος Νύσσης: «Οὐ γάρ ἐν μέρει τῆς φύσεως ἡ εἰκών, ἀλλ’ ἐφ’ ἅπαν τό γένος ἡ τοιαύτη διήκει δύναμις». Ὁ τεμαχισμός τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως, πού τόν διαπιστώνουμε καθημερινά στή ζωή μας, εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς ἁμαρτίας, πού ἐφυλάκισε τόν ἄνθρωπο στό ἀτομικό ἐγώ του καί τόν ἀποξένωσε ἀπό τήν κοινωνία καί τήν ἑνότητά του μέ τούς ἄλλους ἀνθρώπους.

Ἡ καθολική ἑνότητα τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως διαφαίνεται ἀκόμη καί ἀπό τήν συνέχεια τοῦ προπατορικοῦ ἁμαρτήματος, πού στό πρόσωπο τοῦ Ἀδάμ καί τῆς Εὔας συμπαρέσυρε στή φθορά καί τόν θάνατο ὁλόκληρο τό ἀνθρώπινο γένος. Αὐτή τήν ἑνότητα τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως δέν μπορεῖ οὔτε καί ἡ ἁμαρτία νά τήν ἀναχαιτίσει, μόνο πού τήν συνεχίζει στά ἀρνητικά καί καταστρεπτικά της ἀποτελέσματα.

Στό Πρόσωπο τοῦ Κυρίου μποροῦμε νά προσεγγίσουμε κατά τόν καλύτερο τρόπο τήν καθολική ἑνότητα τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως. Ὁ Κύριος στό Πρόσωπό Του «ἀνακεφαλαίωσε» τά πάντα, «τά ἐπί τοῖς οὐρανοῖς καί τά ἐπί τῆς γῆς ἐν αὐτῷ» (Ἐφεσ. α΄ 10). Αὐτή τήν ἀλήθεια ἀναπτύσσει ὁ Ἀπ. Παῦλος σέ ὅλες τίς ἐπιστολές του, ἀλλά ἰδιαίτερα ἀναφέρει στήν πρός Ρωμαίους ἐπιστολή τά ἑξῆς: «Ὥσπερ διά τῆς παρακοῆς τοῦ ἑνός ἀνθρώπου ἁμαρτωλοί κατεστάθησαν οἱ πολλοί, οὕτω καί διά τῆς ὑπακοῆς τοῦ ἑνός δίκαιοι κατασταθήσονται οἱ πολλοί» (Ρωμ. Ε΄ 19).

Τήν ἴδια ἀκριβῶς ἀλήθεια βλέπουμε καί στήν Παναγία, γι’ αὐτό καί εἶναι ἡ κοινή μητέρα ὅλων τῶν ἀνθρώπων. Ἡ Παναγία κατά τούς Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ἡ εἰκόνα ὁλοκλήρου τῆς Ἐκκλησίας καί ἡ μεσιτεία της εἶναι γεμάτη στοργή καί ἀγάπη γιά ὅλους τούς ἀνθρώπους χωρίς καμιάν ἐξαίρεση. Ἡ Ἐκκλησία ἔχει δώσει στήν Παναγία τήν θέση πού τῆς ἁρμόζει, στό ἱερό τοῦ Ναοῦ. Βρίσκεται στήν κόγχη τοῦ Ἱεροῦ. Δηλαδή ἀνάμεσα στόν οὐρανό, πού εἶναι ὁ θρόνος τοῦ Θεοῦ καί στή γῆ, πού εἶναι ὁ χῶρος τῶν ζώντων πιστῶν. Ἡ ἐκ μέρους τῆς Παναγίας ἐκπλήρωση τοῦ ἀνθρωπίνου προορισμοῦ καταφαίνεται καί ἀπό τόν σύνδεσμο ὅλων τῶν ἀνθρώπων μέ τό Πρόσωπό της.

Ἡ Ἐνανθρώπηση τοῦ Κυρίου ἔπρεπε νά πραγματοποιηθεῖ μετά ἀπό τήν ἐλεύθερη συγκατάθεση καί ἀποδοχή της ἀπό τούς ἀνθρώπους. Ἡ ἐν Χριστῷ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ πρέπει νά γίνει ἀποδεκτή σέ μιά κοινωνία ἐμπιστοσύνης, ὑπακοῆς καί ἀγάπης τοῦ ἀνθρώπου. Γι’ αὐτό καί ὁ Θεός «τῆς ὑπομονῆς καί τῆς παρακλήσεως» ἀναζητοῦσε σέ ὅλη τήν περίοδο τῆς Ἱερᾶς Ἱστορίας τό κατάλληλο πρόσωπο, πού θά ἐκπροσωποῦσε ὅλους τούς ἀνθρώπους καί θά ἀποδεχόταν τήν ἔλευση τοῦ Μεσσίου προσφέροντας μάλιστα τήν «ἀνθρώπινη σάρκα» στόν Θεό Λόγο.

Ἡ Παρθένος Μαρία ἦταν ἐκείνη, πού ἑτοιμάστηκε ἀπό τόν Θεό, ἀλλά καί ἀπό τήν καθαρή καί παρθενική φύση της νά γίνει ἡ Μητέρα τοῦ Ἐνανθρωπήσαντος Κυρίου. Ἡ Παναγία ἐκπροσωπεῖ ὁλόκληρο τό ἀνθρώπινο γένος στήν ἀποδοχή καί τήν συνεργία τοῦ μυστηρίου τῆς Θείας Οἰκονομίας. Ἡ Παναγία ἀντιπροσωπεύει τό «πεπτωκός» ἀνθρώπινο γένος τοῦ παλαιοῦ Ἀδάμ, ἀλλά συγχρόνως μέ τό μυστήριο τῆς Σαρκώσεως τοῦ Χριστοῦ ἀρχίζει καί μιά νέα δημιουργία.

Ἡ Παναγία δέχθηκε τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ καί σ’ αὐτό συνετέλεσε πολύ ἡ προσωπική της ἁγιότητα καί καθαρότητα. Τό μυστήριο τῆς Παναγίας ἀρχίζει ἀπό τήν πλήρη ἀφιέρωσή της στόν Θεό καί τόν πνευματικό ἀγώνα κατά τῆς ἁμαρτίας καί μάλιστα σ’ ἕνα ἀπαράδεκτο καί ἀρνητικό περιβάλλον, ὅπως ἦταν ἡ κωμόπολη τῆς Ναζαρέτ. Ἐδῶ φαίνεται καθαρά, πώς οἱ θεουργικές δυνάμεις τοῦ «κατ’ εἰκόνα Θεοῦ» πλασθέντος ἀνθρώπου διαθέτουν τόν ἐσωτερικό δυναμισμό, πού μπορεῖ νά μεταλλάξει σέ καλό δρόμο καί τό χειρότερο κοινωνικό περιβάλλον.

Ἄν ὁ ἄνθρωπος δέν ἀκολουθεῖ αὐτό τό ὑπόδειγμα τῆς Παναγίας, τότε ὁ πνευματικός δυναμισμός καί ἐξοπλισμός του ἀδυνατεῖ καί ὑποτάσσεται στήν τραγική καί δαιμονική κατάσταση τοῦ περιβάλλοντος. Ἡ Παναγία εἶναι ἡ Κεχαριτωμένη, «ὅτι εὗρε χάριν παρά Θεοῦ» γιά νά γίνει Μητέρα τοῦ Σαρκωθέντος Θεοῦ Λόγου. Ἡ εἰδική ὅμως πληρότητα τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ ἀποκαλύπτεται στήν Παναγία, ὅταν φθάνει στό σημεῖο νά ἀποδέχεται πρώτη ἀπό ὅλα τά κτίσματα τήν σωτηρία τοῦ θυσιασθέντος Υἱοῦ καί Θεοῦ της.

Ἡ μετοχή τῆς Παναγίας σ’ αὐτή τήν σωτηρία δέν εἶναι μόνο ἡ ρομφαία, πού πέρασε καί ἐτραυμάτισε τήν μητρική καρδιά της. Ἔχουμε ὅμως καί τήν πλήρη ἀποδοχή τῆς σωτηρίας, πού τήν ὁδήγησε στήν «κατά χάριν» θέωσή της ἀπό αὐτόν ἀκόμη τόν παρόντα κόσμο. Τό μυστήριο τῆς Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Κυρίου, ὅπου μέ τήν συμμετοχή της συνείργησε ἡ Παναγία, ἦταν καί γι’ αὐτήν τό μυστήριο τῆς προσωπικῆς ὑπάρξεώς της. Βέβαια ἡ κατάσταση τῆς ὑπάρξεώς της ἦταν ξεχωριστή καί μοναδική. Γι’ αὐτό καί ἡ παρθενική της καθαρότητα ἐστόλισε τήν ζωή της, πού ἦταν ἀφιερωμένη καί παραδομένη στό θέλημα τοῦ Θεοῦ.

Ἡ Παναγία ζοῦσε γιά τόν Θεό καί ὄχι ἀποκλειστικά γιά τόν ἑαυτό της. Ἡ Ἀειπαρθενία τῆς Θεοτόκου ἀναφερόταν καί στόν νοῦν καί τήν ψυχή καί τό σῶμα της. Ἡ Ἐκκλησία μας θεωρεῖ τήν Παναγία σέ μιά κατάσταση πληρότητος καί τελειότητος καί τήν βλέπει πάντα ἀχώριστα ἑνωμένη μέ τόν «Υἱόν καί Θεόν» της «καθήμενον ἐν δεξιᾷ τοῦ Θεοῦ καί Πατρός». Ἡ Ἐκκλησία μας ψάλλουσα ὁμολογεῖ:

«Τάφος καί νέκρωσις οὐκ ἐκράτησεν· ὡς γάρ ζωῆς μητέρα πρός τήν ζωήν μετέστησεν, ὁ μήτραν οἰκήσας ἀειπάρθενον» (Κοντάκιο Κοιμήσεως). Ἡ Παναγία εἶναι μιά ζῶσα μετοχή στή μεσιτική ἰδιότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ καί στή λυτρωτική καί σώζουσα ἀγάπη Του. Ἡ Θεοτόκος εἶναι ἡ πραγματική κοινή Μητέρα ὅλων τῶν ἀνθρώπων, γιατί ἡ οὐσία τῆς μητρότητός της εἶναι ἡ πλήρης ταύτισή της μέ τόν Θεάνθρωπο Κύριο.

Ἡ Παναγία μᾶς ἔδειξε πώς ὁ ἄνθρωπος ἐρχόμενος στόν κόσμο δέν ζεῖ ἀποκλειστικά γιά τόν ἑαυτό του, ἀλλά γιά τόν Θεό. Ἔτσι πραγματοποιώντας τόν προορισμό του νά μπορεῖ νά φανερώσει μέσα ἀπό τήν ὕπαρξή του τήν παρουσία τῆς «εἰκόνος τοῦ Θεοῦ τοῦ ἀοράτου» πού εἶναι ὁ Χριστός. Πρόκειται γιά βασική καί θεμελιώδη ἀλήθεια τῆς ἐν Χριστῷ σωτηρίας. Ἀπό αὐτή τήν ἀλήθεια ξεκινάει καί ὁ Ἄπ. Παῦλος στό ἀποστολικό ἀνάγνωσμα, ὅταν στόν στίχο 4 γράφει στούς Φιλιππησίους: «Μή τά ἑαυτῶν ἕκαστος σκοπεῖτε, ἀλλά καί τά ἑτέρων ἕκαστος» γιά νά μᾶς παραπέμψει στό Πρόσωπο τοῦ Κυρίου.

Ὅσα ἀναφέρει ὁ Ἄπ. Παῦλος γιά τό φρόνημα τοῦ Χριστοῦ ἀνάγονται καί διοχετεύονται κατ’ ἐξοχήν στό Πρόσωπο τῆς Παναγίας, πού εἶχε ταυτίσει καί ἐμπιστευθεῖ τήν ὕπαρξή της στήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Ὅταν ἡ Παναγία δέχθηκε μέσα της τό φρόνημα τοῦ Χριστοῦ, ἔθεσε σέ θαυμαστή λειτουργία ὅλα τά θεία χαρίσματα τῆς ὑπάρξεώς της. Ὅλες οἱ ἀρετές τῆς Παναγίας δέν ἦσαν ἀποκλειστικό κατόρθωμα τοῦ ἐαυτοῦ της, ἀλλά ἡ φανέρωση τῆς ἐπενεργούσης θείας Χάριτος. Ὁ ἱερός Δαμασκηνός τονίζει χαρακτηριστικά: «Ὄντως εὖρες χάριν, ἡ ἀξία τῆς χάριτος· εὖρες χάριν ἡ τούς πόνους τῆς χάριτος γεωργήσασα· ἡ σώαν τήν ὀλκάδα τῆς διπλῆς παρθενίας τηρήσασα καί τήν ψυχήν γάρ παρθένον ἐτήρησεν οὐ τοῦ σώματος ἔλαττον· ὅθεν καί ἡ τοῦ σώματος παρθενία τετήρητο». Αὐτῆς πρεσβεῖαις οἱ πάντες ἐλεηθῶμεν.

Χρόνια πολλά καί εὐλογημένα!

Ο  ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ  ΣΑΣ

+ ὁ Πειραιῶς ΣΕΡΑΦΕΙΜ

ΠΑΣΧΑΛΙΟΣ ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ 2023

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ

ΠΕΙΡΑΙΩΣ, ΦΑΛΗΡΟΥ, ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑΣ & ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΡΕΝΤΗ

Σ Ε Ρ Α Φ Ε Ι Μ

ΠΡΟΣ ΤΟΝ Ι.ΚΛΗΡΟ & ΤΟΝ ΕΥΣΕΒΗ ΛΑΟ ΤΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΥΤΟΥ

Ἀδελφοί, Συλλειτουργοί καί τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά καί περιπόθητα,

ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ! 

Ἡ Σταύρωση καί ἡ Ἀνάσταση τοῦ  Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ εἶναι γιά τόν πιστό ἀλλά καί τόν ἄπιστο ἄνθρωπο τό μεθόριο συμβεβηκός μεταξύ τῶν ἀρχαίων (π.Χ.) καί τῶν νέων ἡμερῶν (μ.Χ.).

Τόσο ἠθικά καί φυσικά ὅσο καί πνευματικά ἡ διδασκαλία τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ καί ἡ πίστη σ’Αὐτόν ἀναμόρφωσε καί ἀνακαίνισε τόν κόσμο. Ἡ πάλη ὑπῆρξε μακρά καί κοπιώδης, ἀλλά ἀπό τήν ὥρα πού ὁ Χριστός πέθανε καί ἀνέστῃ, ἤχησε ὁ ἐπιθανάτιος κώδων κατά πάσης σατανικῆς τυραννίας καί πάσης βδελυγμίας. Ἀπό τῆς ὥρας ἐκείνης ἡ ἁγιότητα καί ἡ δικαιοσύνη ἀπέβησαν τό παγκόσμιο ἰδεῶδες πάντων ὅσοι ὀνομάζουν τό ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὡς Κυρίου τους καί ἡ ἐπίτευξη τοῦ ἰδεώδους ἐκείνου κατέστῃ ἡ κοινή κληρονομιά τῶν ψυχῶν «ὅσων πνεύματι Θεοῦ ἄγονται» (Ρώμ. 8. 14, πρβλ. Γαλ. 5. 19) στίς ὁποῖες παραμένει τό Ἅγιο Πνεῦμα.

Τά ἀποτελέσματα τῆς διακονίας τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ γιά τήν ἀναγέννηση καί ἀναμόρφωση τῆς φθαρείσης ἀπό τά πάθη καί τήν ἁμαρτία κοινωνίας καί ζωῆς τῶν ἀνθρώπων εἶναι ἱστορικά καί ἀναμφήριστα.

Κατάργησε τήν ὠμότητα καί τήν ἐκδικητικότητα.

Ἐδάμασε τά ἀχαλίνωτα διαβλητά πάθη τῆς ψυχῆς τοῦ ἀνθρώπου.

Ἐστιγμάτισε τήν ἀπόγνωση, τήν ἀπελπισία καί τήν αὐτοχειρία.

Ἐκόλασε μέ αὐστηρότητα τήν παιδοκτονία

Ἀπέλασε τίς ἐπαίσχυντες ἀκαθαρσίες τοῦ ἡδονισμοῦ καί τῆς σαρκολατρείας.

Ἀπήλλαξε τόν θηριομάχο.

Ἐλευθέρωσε τόν δοῦλο.

Ἐπροστάτευσε τόν αἰχμάλωτο.

Ἐνοσήλευσε τον ἀσθενῆ.

Ἐστέγασε τόν ξένο.

Ἐπροστάτευσε τό ὀρφανό κι ὅλους τούς ἀδυνάτους.

Ἀνύψωσε τήν γυναῖκα.

Περιέβαλε μέ ἀκτῖνες στεφάνου τήν ἀθώαν ἡλικία του παιδιοῦ.

Ἐξευγένισε τήν ἐργασία μετατρέποντάς την ἀπό χυδαιότητα σέ ἀξιοπρέπεια καί καθῆκον.

Ἁγίασε τήν οἰκογένεια καί τόν γάμο, ἀνυψώνοντας τον ἀπό ἐμπορία καί δουλεία σέ εὐλογημένη ἕνωση ἀνδρός καί γυναικός.

Κατέστησε τήν ἀγάπη καθολική καί ὑποχρεωτική ἀρετή καί χαρακτηριστικό γνώρισμα τῶν μαθητῶν Του.

Ἐξάγνισε τήν ζωή ἀπό κάθε μολυσμό σαρκός καί πνεύματος.

Ἐξῇρε τήν ψυχή παντός ἀνθρώπου σέ ἀνεκτίμητο τοῦ Θεοῦ δημιούργημα.

Ἔκτισε καρδιές καθαρές, βίους εἰρηνικούς καί ἑστίες γλυκεῖες.

Κατά τόν ἀρχαῖο Ρωμαῖο φιλόσοφο Σενέκα (4-65 π.Χ, τῶν παλαιῶν ἡμερῶν σύγχρονο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ), ἡ εὐσπλαγχνία ἐθεωρεῖτο ἐλάττωμα καί ἡ πτωχεία τό μεγαλύτερο ὄνειδος.   Κατά τόν Ἀναστάντα ἡ ἐλεημοσύνη εἶναι ἀρετή καί ἡ ἔντιμος πτωχεία δέν εἶναι ἀτιμία, ἡ ἑκούσια μάλιστα περιφρόνηση τοῦ πλούτου ἀρετή καί ἔπαινος.  Δέν ὑπῆρξε κοινωνική τάξη τῆς ὁποίας νά μήν διόρθωσε τίς κακίες.

Γιά τόν πιστό οἱ συνέπειες τοῦ θανάτου καί τῆς ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου τοῦ Σταυροῦ καί τῆς Ἀναστάσεως εἶναι βαθύτερες καί ὑπέρτερες τῆς ἱστορικῆς σημασίας τους, καθώς ἀποκαλύπτουν τήν ἐξήγηση τοῦ μυστηρίου τῆς ζωῆς καί βεβαιώνουν τήν κατάκτηση τοῦ μυστηρίου τοῦ τάφου.

Ὁ πιστός, καθώς θεωρεῖ τό μυστήριο τῆς Σαρκώσεως τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, δέν αἰσθάνεται πλέον ὅτι ὁ Θεός ἀπέχει μακράν, ἀλλά ἀνακράζει μέ πίστη καί ἐλπίδα καί ἀγάπη.  «Ὑμεῖς γάρ ναός Θεοῦ ἐστέ ζῶντος, καθώς εἶπεν ὁ Θεός ὅτι ἐνοικήσω ἐν αὐτοῖς καί ἐμπεριπατήσω, καί ἔσομαι αὐτῶν Θεός, καί αὐτοί ἔσονταί μοί λαός» (Β΄ Κορ. 2.16).  «Συνετάφημεν οὖν αὐτῷ διά τοῦ βαπτίσματος εἰς τόν θάνατον, ἵνα ὥσπερ ἠγέρθῃ Χριστός ἐκ νεκρῶν διά τῆς δόξης τοῦ πατρός, οὕτω καί ἡμεῖς ἐν καινότητι ζωῆς περιπατήσωμεν» (Ρωμ. 6.4).

Ἀδελφοί καί τέκνα ἐν Κυρίῳ προσφιλῆ καί περιπόθητα,

Σκυθρωπή εἶχεν ἀκούσει κάποιαν ἡμέραν τοῦ ΙΘ΄ (19^ου) αἰῶνος ἡ ἀνθρωπότης ἀπό τό στόμα τοῦ τραγικοῦ Γερμανοῦ φιλοσόφου Γουλιέλμου-Φρειδερίκου Νίτσε, τοῦ εἰσηγητοῦ τῆς ἰδεοληψίας τοῦ Ὑπερανθρώπου καί ἐμπνευστοῦ τοῦ αἱμοσταγοῦς Χίτλερ, ὅτι: «ὁ Θεός εἶναι νεκρός! Τόν σκοτώσαμε… Ἐμεῖς ὅλοι εἴμαστε οἱ φονιάδες του… ὁ Θεός θά μείνῃ νεκρός! Τί ἄλλο εἶναι οἱ Ἐκκλησίες παρά οἱ τάφοι καί τά μνήματα τοῦ Θεοῦ;» Καί ἐπίσης, ὀλίγας δεκαετίας ἀργότερον, ἀπό τό στόμα ἑνός νεωτέρου Γάλλου ὁμολόγου του, τοῦ Ἰωάννου-Παύλου Σάρτρ, τοῦ ἱδρυτοῦ τοῦ ἀθεϊστικοῦ Ὑπαρξισμοῦ ὅτι: «Ὁ Θεός ἀπέθανε! Σᾶς ἀναγγέλλω, κύριοι, τόν θάνατον τοῦ Θεου!»

Αἱ διακηρύξεις αὐταί τῶν ἀθέων φιλοσόφων ἐτάραξαν τάς συνειδήσεις τῶν ἀνθρώπων. Σύγχυσις πολλή ἐπηκολούθησεν εἰς τόν χῶρον τοῦ πνεύματος καί τῆς λογοτεχνίας, τῆς τέχνης καί τῆς Θεολογίας εἰς τήν Δύσιν, ὅπου ἄρχισε νά γίνεται λόγος ἀκόμη καί περί «Θεολογίας τοῦ θανάτου τοῦ Θεοῦ».

Ἡ Ἐκκλησία βεβαίως δέν εἶχε ποτέ καί δέν ἔχει καμμίαν ἀμφιβολίαν ὅτι ὁ Ἐνσαρκωθείς Θεός Λόγος, ὡς τέλειος ἄνθρωπος ἀπέθανε. Τοῦτο ἔγινε τό 33 μ.Χ. ἐπάνω εἰς τόν λόφον Γολγοθᾶ τῆς Ἱερουσαλήμ, ἐπί Ποντίου Πιλάτου τοῦ Ρωμαίου Ἠγεμόνος τῆς Ἰουδαίας. Ἀφοῦ ἔπαθεν ἀνήκουστα Πάθη, ἐσταυρώθῃ ὡσάν κακοῦργος καί, περί ὥραν ἐνάτην τῆς Παρασκευῆς, εἶπε «Τετέλεσται!» καί παρέδωκε τό πνεῦμα! Αὐτό εἶναι μία ἀναντίρρητος ἱστορική πραγματικότης. Ὁ Μονογενής Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ, ὁ Ἰησοῦς Χριστός, ὁ ἀληθινός Θεός, ἀπέθανεν «ὑπέρ πάντων» τῶν ἀνθρώπων! Ἀφοῦ ἀνέλαβεν ὅλα τά ἰδικά μας: σῶμα, ψυχήν, θέλησιν, ἐνέργειαν, κόπον, ἀγωνίαν, πόνον, λύπην, παράπονον, χαράν, τά πάντα, παρεκτός ἁμαρτίας, ἀνέλαβε, τέλος, καί τό μεγαλύτερον ζήτημά μας, τόν θάνατον, καί μάλιστα εἰς τήν πιό βασανιστικήν καί ταπεινωτικήν ἐκδοχήν του, τόν Σταυρόν. Μέχρις ἐδῶ συμφωνοῦμεν μέ τούς φιλοσόφους. Θά δεχθοῦμε ἀκόμη καί τό ὅτι αἱ Ἐκκλησίαι, οἱ Ναοί, εἶναι «οἱ τάφοι», «τά μνήματα» τοῦ Θεοῦ! Ὅμως!… Ἐμεῖς γνωρίζομε, ζοῦμε καί προσκυνοῦμε τόν θανόντα Υἱόν τοῦ Θεοῦ, ὡς «νεκρόν ζωαρχικότατον»!

Ὀλίγον μετά τήν φοβέραν Παρασκευήν, εἰς τήν πρωϊνήν ἀμφιλύκην τῆς «Μιᾶς τῶν Σαββάτων», τῆς Κυριακῆς, συνέβῃ αὐτό, διά τό ὁποῖον ἔγινεν ὅλη ἡ διά σαρκός καί πάθους καί Σταυροῦ καί καθόδου εἰς τόν Ἅδην οἰκονομία τοῦ Θεοῦ: Ἡ Ἀνάστασις!… Καί αὐτό, ἡ Ἀνάστασις, εἶναι μία ἐξ ἴσου ἀναντίρρητος ἱστορική πραγματικότης!.. Καί ἡ πραγματικότης αὐτή ἔχει ἀμέσους καί σωτηρίους ἐπιπτώσεις εἰς ὅλους μας. Ἀνέστῃ ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ, ὁ Ὁποῖος εἶναι συνάμα καί Υἱός τοῦ Ἀνθρώπου! Ἀνέστῃ ὁ Θεός μέ ὅλον τό πρόσλημμα τῆς ἀνθρωπότητος: τό Σῶμα ποῦ ἔλαβεν ἀπό τά ἄχραντα αἵματα τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου καί τήν ἁγίαν Ψυχήν Του. Ἀνέστῃ ἐκ νεκρῶν, «παγγενή τόν Ἀδάμ ἀναστήσας ὡς φιλάνθρωπος»!… Ὁ Τάφος τοῦ Ἰησοῦ, τό «καινόν μνημεῖον» τοῦ Ἰωσήφ, εἶναι πλέον διά παντός κενός! Ἀντί διά μνημεῖον νεκρικόν, εἶναι μνημεῖον νίκης κατά τοῦ θανάτου, εἶναι πηγή ζωῆς!

Ὁ νοητός Ἥλιος τῆς Δικαιοσύνης ἀνέτειλεν «ἐκ τοῦ τάφου ὡραῖος», χαρίζοντας φῶς ἀνέσπερον, εἰρήνην, χαράν, ἀγαλλίασιν, ζωήν αἰώνιον! Ναί, οἱ Ναοί εἶναι οἱ «τάφοι» τοῦ Κυρίου! Ἀλλά Τάφοι κενοί, ὁλοφώτεινοι, γεμάτοι ἀπό «ὀσμήν ζωῆς», ἀπό ἐαρινόν μύρον πασχάλιον, ὡραῖοι, ἐρατεινοί, καταστόλιστοι μέ μυρσίνες δοξαστικές καί μέ ἄνθη χειροπιαστῆς ἐλπίδος, τάφοι ζωοδόχοι καί ζωοπάροχοι. Ὁ θάνατος τοῦ Θεοῦ ἀνέστρεψε τάς δυνάμεις τοῦ Ἅδου, ὁ θάνατος εὐτελίστηκε πλέον εἰς ἁπλοῦν ἐπεισόδιον ποῦ εἰσάγει τόν ἄνθρωπον ἀπό τόν βίον εἰς τήν Ζωήν. Οἱ Ἐκκλησίες, οἱ «τάφοι» τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ, εἶναι αἱ διάπλατοι θύραι τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ, οἱ ὀρθάνοιχτες εἴσοδοι τοῦ Νυμφῶνος τοῦ Υἱοῦ Του, ποῦ «ὡς Νυμφίος προῆλθεν ἐκ του Μνήματος»  καί οἱ πιστοί εἰσερχόμενοι, «θανάτου ἑορτάζομεν νέκρωσιν, Ἅδου τήν καθαίρεσιν, ἄλλης βιοτῆς, τῆς αἰωνίου ἀπαρχήν· καί σκιρτῶντες ὑμνοῦμεν τόν αἴτιον, τόν μόνον Εὐλογητόν τῶν πατέρων, Θεόν καί ὑπερένδοξον»!

Εὐτυχῶς, λοιπόν, ποῦ ἀπέθανεν ὁ Σωτήρ Χριστός, καί ὁ θάνατός Τοῦ ἔγινε ζωή καί Ἀνάστασίς ἰδική μας! Εὐτυχῶς ποῦ ὑπάρχουν τόσα «μνήματά» Του εἰς τόν κόσμον, τόσοι ἅγιοι Ναοί, ὅπου ἠμπορεῖ νά εἰσέλθῃ ἐλεύθερα ὁ πονεμένος, ὁ κουρασμένος καί ἀπαρηγόρητος ἄνθρωπος, νά ἀποθέσῃ τό φορτίον τοῦ πόνου του, τῆς ἀγωνίας του, τοῦ φόβου καί τῆς ἀνασφαλείας του, νά «ξεφορτωθῇ» τόν θάνατόν του! Εὐτυχῶς ποῦ ὑπάρχουν αἱ Ἐκκλησίαι τοῦ Ἐσταυρωμένου, Ἀποθανόντος, Ἀναστάντος καί αἰωνίως Ζῶντος Χριστοῦ, ὅπου ὁ ἀπελπισμένος ἄνθρωπος τῶν ἡμερῶν μας, ὁ καταπροδωμένος ἀπό ὅλα τά εἴδωλα, ὅλους τούς «χαμοθεούς» ποῦ ἔκλεψαν τήν καρδιά του, τήν οἰκονομίαν, τήν τεχνολογίαν καί τήν γήϊνη ἐπιστήμη τῶν κτιστῶν καί ὅλας τάς ὑπολοίπους «κενάς ἀπάτας» τοῦ παρόντος αἰῶνος «τοῦ ἀπατεῶνος», εὑρίσκει καταφύγιον καί παραμυθίαν καί σωτηρίαν.

Ἀσπαζόμενος πάντας μέ ἀγάπη Ἰησοῦ Χριστοῦ, Τοῦ ἐκ νεκρῶν Ἀναστάντος καί αἰωνίως Ζῶντος καί ζωοποιοῦντος τόν ἄνθρωπον, διατελῶ πατρικῶς ἀπευθύνων ἐγκάρδιον πασχάλιον χαιρετισμόν καί εὐλογίαν.

Χριστός Ἀνέστη! Ἀληθῶς Ἀνέστη!

Μέ θερμές Πατρικές εὐχές

Ο  Μ  Η Τ Ρ Ο Π Ο Λ Ι Τ Η Σ  Σ Α Σ

+ ὁ Πειραιῶς ΣΕΡΑΦΕΙΜ

ΕΟΡΤΙΟ ΜΗΝΥΜΑ ΤΟΥ ΣΕΒ. ΠΕΙΡΑΙΩΣ κ. ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

 

ΕΟΡΤΙΟ ΜΗΝΥΜΑ

ΤΟΥ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ

ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΡΕΝΤΗ

κκ  Σ Ε Ρ Α Φ Ε Ι Μ

ΕΠΙ ΤΗι ΕΟΡΤΗι

ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

 

Σήμερα ἡ Ἐκκλησία μας παρουσιάζει ἐνώπιόν μας τό μυστήριο τῆς σωτηρίας μας. Ὁ Ἄγγελος εὐαγγελίζεται τήν Ὑπεραγία Θεοτόκο.

Ἄγγελος μέ τήν Ὑπεραγία Θεοτόκο συνομιλεῖ καί ὁ Ἀδάμ τή χαρά ἀρραβωνίζεται.

«Εὐαγγελίζου γῆ χαράν μεγάλην, αἰνεῖτε οὐρανοί Θεοῦ τήν δόξαν», λέγει ἕνα τροπάριο τῶν αἴνων πού ἀκούσαμε προηγουμένως.

Τό μυστήριο τῆς συλλήψεως τῆς Θεοτόκου διά τῆς χάριτος τῆς Παναγίας Τριάδος μόνο μέ τή σιγή μπορεῖ κανείς νά τό τιμήσει. «Συστέλλομαι, δεσποτικῆς φιλανθρωπίας πέλαγος μετρεῖν ἀπαρχόμενος». Συστέλλομαι καί τρομάζω, ὅταν πρόκειται νά μετρήσω τό πέλαγος τῆς Δεσποτικῆς φιλανθρωπίας, γράφει ὁ ἱερός Φώτιος.

Ὁ Εὐαγγελισμός εἶναι ἡ ἑορτή τῆς χαρᾶς πού λύει τήν κατάρα τῆς Εὔας. Ὁ κόσμος πού ἐγήρασε μέσα στήν ἁμαρτία τινάζει ἀπό πάνω του τή φθορά καί γίνεται καινούργιος. Σήμερα πανηγυρίζουμε τήν ἕνωση τοῦ Θεοῦ καί τῶν ἀνθρώπων, τήν θέωση τῆς ἀνθρώπινης φύσεως, τήν ἀναμόρφωση τοῦ κατ’ εἰκόνα, τήν ὕψωση στούς οὐρανούς, τῆς σωτηρίας μας τό κεφάλαιο. Ὁ Ἀρχάγγελος μόνο στήν Παναγία λέγει τό «Χαῖρε Κεχαριτωμένη» καί ὅμως ὅλος ὁ κόσμος δι’ αὐτῆς τῆς χαρᾶς τρυγᾶ τούς καρπούς. Ὅλος ὁ κόσμος τρυγᾶ τούς καρπούς τῆς χαρᾶς μέσῳ τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου.

Καί ὅπως στήν παλαιά ἐποχή ἡ Εὔα συμμάχησε μέ τόν  διάβολο καί ἀπό τήν συνεργασία ἐκείνη μπῆκε μέσα στή ζωή μας ἡ ἁμαρτία, κατά παρόμοιο τρόπο στόν Εὐαγγελισμό ἡ Παναγία μας συμμαχεῖ μέ τόν Θεό καί ἀπό αὐτή τή συμμαχία ἦλθε ἡ λύτρωση σέ μᾶς τούς ἁμαρτωλούς. Ἡ ρίζα τῶν ἀνθρώπων πικρά, ὁ καρπός ὅμως εἶναι ἡ Παναγία, πιό γλυκός κι’ ἀπό τό μέλι. Γι’ αὐτό καί ὁ Ἄγγελος τῆς εἶπε˚ «εὐλογημένη σύ ἐν γυναιξί καί εὐλογημένος ὁ καρπός τῆς κοιλίας σου».

Ὁ θάνατος καί ἡ φθορά καί ἡ καταδίκη καί ὁ ἅδης καί ἡ ὑποδούλωση στήν ἐξουσία τοῦ διαβόλου ἦταν οἱ χαρακτηριστικές εἰκόνες τοῦ ἀνθρώπου. Παντοῦ βασίλευε ἡ ἔχθρα καί ὁ πόλεμος. «Εἰρήνη, εἰρήνη καί πού ἐστιν εἰρήνη;», ἀκούγεται νά λέγει ὁ προφήτης Ἱερεμίας. Οἱ ἄνθρωποι ἔκλαιγαν καί στέναζαν κάτω ἀπό τόν βαρύ ζυγό τῆς ἁμαρτίας καί κανείς δέν ὑπήρχε νά τούς παρακαλέσει. «Ἰδού δάκρυον τῶν συκοφαντουμένων καί οὐκ ἔστιν αὐτοῖς ὁ παρακαλῶν» (Ἐκκλησιαστής). Δέν ὑπήρχε παράκληση. Ὁ Θεός πού εἶναι γεμάτος ἀγάπη, ἐμφανιζόταν ὡς παιδαγωγός καί    τιμωρός, προκειμένου νά συγκρατήσει τό ἀνθρώπινο γένος.

Τό πρώτο χαρούμενο μήνυμα πού ἀκούστηκε στή γή εἶναι τό  μήνυμα τοῦ ἀγγέλου πρός τήν Θεοτόκο. «Χαῖρε Κεχαριτωμένη Μαρία ὁ Κύριος μετά σοῦ». Ἡ πιό ἐκπληκτική εἴδηση πού ἀκούστηκε στόν κόσμο ἦταν ὅτι ὁ Θεός θά γίνει ἄνθρωπος καί θά σκηνώσει ἀνάμεσά μας. «Ὁ Λόγος σάρξ ἐγένετο καί ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν». Ἔστησε τή σκηνή του ἀνάμεσα στούς ἀνθρώπους. Ἡ Παναγία   συλλαμβάνει τόν Υἱό τοῦ Θεοῦ.

Ὁ Ἄγγελος χαιρετίζει τήν Παναγία καί ὅλο τό ἀνθρώπινο γένος ἀρραβωνίζεται τή χαρά καί τήν ἐλευθερία. Σήμερα γίνονται οἱ ἀρραβῶνες τοῦ Ἀδάμ μέ τή χαρά καί μέ τή λύτρωση. Ὁλόκληρος ὁ κόσμος γεύεται διά τῆς Θεοτόκου τούς καρπούς τῆς χαρᾶς.

Ἡ χαρά πού εὐαγγελίσθηκε ὁ ἄγγελος δέν ἦταν κάτι τό ἀφηρημένο. Εἶναι συγκεκριμένο πρόσωπο. Ὁ Χριστός εἶναι ἡ χαρά τῶν ἀνθρώπων. «Ἰδού γάρ εὐαγγελίζομαι ὑμῖν χαράν μεγάλην, ἥτις ἔσται παντί τῷ λαῷ». Σᾶς φέρνω μιά μεγάλη χαρά πού θά εἶναι γιά ὅλο τόν κόσμο, εἶπε ὁ ἄγγελος στούς βοσκούς. «Ἐτέχθη ὑμῖν σήμερον Σωτήρ», γεννήθηκε γιά σᾶς σήμερα Σωτήρας, ὁ Ἰησοῦς  Χριστός˚ ἡ χαρά πού λέγεται Ἰησοῦς Χριστός. Ἡ χαρά πού λέγεται Ἰησοῦς Χριστός ἦλθε στόν κόσμο γιά ἕναν ὁρισμένο σκοπό˚ γιά νά λυτρώσει τόν ἄνθρωπο ἀπό τήν ἁμαρτία. Ὁ Κύριος παρομοίασε τήν βασιλεία τῶν οὐρανῶν μέ τή χαρά˚ «Εἴσελθε δοῦλε ἀγαθέ καί πιστέ εἰς τήν χαράν τοῦ Κυρίου σου». Ὅλες τίς παραβολές γιά τή βασιλεία τῶν οὐρανῶν τίς βάζει μέσα στό Βασίλειο τῆς χαρᾶς. Χαρά δοκίμασε ἡ χήρα ὅταν βρῆκε τή χαμένη δραχμή, χαρά δοκίμασε ὁ οἰκοδεσπότης στούς γάμους τοῦ υἱοῦ του. Ποιά ἦταν ἡ χαρά αὐτή; Ὁ Ἰησοῦς Χριστός. Ἡ χαρά δέν εἶναι ἀφηρημένη ἔννοια, ἀλλά συγκεκριμένο πρόσωπο. Εἶναι ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ.

Καί πιό συγκεκριμένα μέ τόν ἐρχομό τοῦ Χριστοῦ γκρεμίστηκε τό μεσότοιχο τοῦ φραγμοῦ πού εἶναι ἡ ἁμαρτία. Ἀναμόρφωσε, ἀνάπλασε, ἐκαινούργησε τό ἀνθρώπινο γένος.

Ξαναέδωσε τήν οἰκεία εὐγένεια στήν ἀνθρώπινη φύση.  Νίκησε τόν κοινό πειρατή τοῦ ἀνθρωπίνου γένους. Σήμερα ἡ  καθαρά εὐγένεια τῶν ἀνθρώπων τῆς πρώτης λαμπρότητος  ξαναπαίρνει τή λάμψη, θά πεῖ ὁ Ἅγιος Ἄνδρέας Κρήτης. Εἴδατε τί μεγάλη χαρά! Καί ὅλα αὐτά ἔχουν ἀφετηρία τή σημερινή γιορτή τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου.

Μέσα στή Θεία Λειτουργία ὅλα τά πράγματα βιώνονται ὡς παρόντα. Θέλω νά πῶ ὅτι τή χαρά τοῦ Εὐαγγελισμοῦ πρέπει νά τήν βιώνει κανείς σήμερα.

Καί ἐφ ὅσον ὅπως λέγουν οἱ Πατέρες, ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος εἶναι ἡ Ἐκκλησία καί ἡ Ἐκκλησία εἶναι ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος, καταλαβαίνει κανείς ὅτι μέσα στήν Ἐκκλησία ὑπάρχει ἡ χαρά πού ταυτίζεται μέ τό πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ.

Ἡ χαρά τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ἀναπόσπαστα συνδεδεμένη μέ τήν ἐξάλειψη τῶν ἁμαρτιῶν μας. «Εὐαγγελίζου γῆ χαράν μεγάλην» λέγει ὁ ἄγγελος σέ κάθε μιά ψυχή. Ὅταν μετανοεῖ ὁ ἁμαρτωλός γίνεται χαρά στόν οὐρανό. Ἡ ἐπίγνωση τῶν ἁμαρτιῶν καί ἡ ἀναχώνευση τῶν ἀνθρώπων μέσα στή χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος εἶναι ἡ μεγάλη χαρά πού νιώθει ὁ ἄνθρωπος σήμερα. Ἡ χαρά εἶναι ὁ Χριστός πού «ἕστηκε ἐπί τήν θύραν καί κρούει». Ὅποιος τόν ἀκούσει καί τοῦ ἀνοίξει, τότε εἰσέρχεται μέσα καί δειπνεῖ.

Τίς ἡμέρες μας οἱ ἄνθρωποι εἶναι γεμάτοι ἀπό «πένθιμες» διασκεδάσεις ἁμαρτωλῶν ἐκδηλώσεων. Καί ὅμως, εἶναι τόσο κενοί, ὥστε τό μήνυμα τοῦ ἀγγέλου, ὅπως τήν ἐποχή ἐκείνη, ἔτσι καί  σήμερα, νά εἶναι ἐπίκαιρο καί πολύ μάλιστα.

Σήμερα ἀπό τόν Χριστό, πού εἶναι ἡ χαρά τῶν ἀνθρώπων, ἔχουμε ἀνάγκη καί αὐτόν φωνάζει καί εὐαγγελίζεται ἡ Ἐκκλησία μέ μεγάλη τή φωνή, «Ἰδού εὐαγγελίζομαι ὑμῖν χαράν μεγάλην ἥτις ἔσται παντί τῷ λαῷ».

Ὅταν μᾶς ἔπλασε ὁ Τριαδικός Θεός, μᾶς ἔβαλε στήν κορυφή τοῦ παραδείσου. Ἡ ἁμαρτία ὅμως μᾶς ἀπέσπασε ἀπό τή χάρη τοῦ Θεοῦ καί ἄρχισε νά μᾶς ρίχνει πρός τά κάτω˚ πρός τά φαράγγια τῶν παθῶν καί τούς γκρεμούς τῆς ἁμαρτίας, μέχρις ὅτου μᾶς ὁδήγησε στόν ἅδη. Ὁ ἅδης ἦταν τό τέρμα  τῆς φρικτῆς περιπλανήσεως τοῦ ἀνθρώπου. Αὐτός ὁ Ἀδάμ πού πλάσθηκε σύμφωνα μέ τό πρότυπο τῆς Ἁγίας Τριάδος, γίνεται τώρα δέσμιος τοῦ διαβόλου καί κάτοικος τοῦ ἅδου.

Γιά νά λυτρωθοῦμε χρειάστηκε νά σαρκωθεῖ ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ, ὁ Λόγος ὁ ζῶν, τό δεύτερο πρόσωπο τῆς μακαρίας Τριάδος. Ἐνσαρκώθηκε ὄχι παίρνοντας ἀγγελική φύση, ἀλλά τήν ἀνθρώπινη. Ὅπως τήν άνθρώπινη φύση χρησιμοποίησε ὁ σατανᾶς γιά νά πολεμήσει τήν Θεό, τήν ἴδια ἀνθρώπινη φύση χρησιμοποιεῖ ὁ Χριστός γιά νά πολεμήσει τόν σατανᾶ καί νά καταργήσει τόν θάνατο, τή δουλεία, τήν ἁμαρτία καί τήν φθορά. Αὐτό εἶχε ὑπ’ ὅψιν του ὁ ἀπόστολος Παῦλος λέγοντας: «Οὐ γάρ δήπου ἀγγέλων ἐπιλαμβάνεται, ἀλλά σπέρματος Ἀβραάμ ἐπιλαμβάνεται». Ὁ Χριστός δέν ἔγινε ἄγγελος γιά νά μᾶς ἐλευθερώσει, ἀλλά ἄνθρωπος. Ἔγινε ἀπόγονος τοῦ Ἀβραάμ.

Γιατί ὅμως ἔγινε ἀπόγονος τοῦ Ἀβραάμ, δηλαδή ἄνθρωπος;

Ὅταν κανείς ἐρευνήσει προσεκτικά τή Γραφή, ἀλλά καί πληροφορηθεῖ ἀπό τή χάρη τοῦ Θεοῦ μέ τό μυστήριο τῆς πίστης, μένει ἔκπληκτος ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ πρός τόν ἄνθρωπο.

Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Σιναΐτης ἔλεγε, «ἐάν δέν γνωρίσουμε πῶς μᾶς ἔπλασε ὁ Θεός, ποτέ δέν θά καταλάβουμε πῶς μᾶς κατάντησε ἡ ἁμαρτία». Ἀς ἀναφέρουμε ἐπιγραμματικά μόνο μερικά σημάδια, γιά νά δοῦμε τή λαμπρότητα τοῦ ἀνθρώπου.

Ὁλόκληρος ὁ αἰσθητός καί ὁ νοητός κόσμος δημιουργήθηκε  γιά τόν Ἀδάμ. Καί  αὐτός ἀκόμη ὁ παράδεισος κτίστηκε πρό καταβολῆς κόσμου γιά τά ἀνθρώπινα δημιουργήματα. Καί ἐνῶ ὅλα τά ὄντα πάνω στή γῆ εἶναι πλασμένα μέ τήν ὕλη καί ἀνήκουν στόν αἰσθητό κόσμο, ὁ ἄνθρωπος μόνο τό σῶμα του ἔχει ἀπό τόν κόσμο αὐτό. Εἶναι συγγενής μέ τόν κόσμο αὐτό ὡς πρός τό σῶμα. Ἡ ψυχή του ἔχει συγγένεια μέ τόν Θεό. Τοῦ ἐνεφύσησε ὁ Θεός μέσα του πνοή ζῶσα, τήν ἐνέργεια τῆς χάριτός του, ὥστε νά ὑπερέχει ὅλων, νά ἐποπτεύει σέ ὅλα, νά ἐπιστατεῖ καί νά βασιλεύει σέ ὅλα, νά   γνωρίζει τόν Θεό, καί ἀφοῦ γνωρίζει τόν Θεό, ἔρχεται σέ ἐπικοινωνία μαζί του. Καί ὄχι μόνο ἔρχεται σέ ἐπικοινωνία, ἀλλά μπορεῖ νά ἑνωθεῖ μέ τόν Θεό σέ μία ὑπόσταση.

Καί σήμερα, γιορτή τοῦ Εὐαγγελισμοῦ, αὐτό γιορτάζουμε, τήν ἕνωση τοῦ Θεοῦ καί ἀνθρώπου σέ ἕνα πρόσωπο. Σήμερα ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ γίνεται ἄνθρωπος καί ὅλοι οἱ ἄνθρωποι στό πρόσωπό του γίνονται Υἱοί τοῦ Θεοῦ καί ἀδελφοί τοῦ Χριστοῦ.

Ἀς δοῦμε ἕνα παράδειγμα πού χρησιμοποιεῖ ὁ Ἅγιος Μακάριος ὁ Αἰγύπτιος. Ὅπως ἀκριβῶς ἀπό μιά φωτιά μπορεῖ κανείς νά ἀνάψει πολλά λυχνάρια καί λαμπάδες, ὅλα δέ τά λυχνάρια καί οἱ λαμπάδες ἔχουν τήν ἰδία φωτιά, τί ἴδιο συμβαίνει καί μέ τούς χριστιανούς. Οἱ χριστιανοί «ἀπό μιᾶς φύσεως ἀνάπτουσι καί φαίνουσι». Ἀπό τό ἴδιο πῦρ παίρνουν φωτιά καί φωτίζονται, ἀπό τόν Υἱό τοῦ Θεοῦ, ἀπό τόν ἐνσαρκωθέντα Θεό.

Λέγει ὁ ἀπόστολος Παῦλος, «Μικρά ζύμη ὅλον τό φύραμα ζυμοῖ». Ἐάν ἔχει κανείς λίγο ζυμάρι, μπορεῖ νά ζυμώσει ὁλόκληρο τό ἀλέυρι. Καί ὁ Χριστός ἔγινε ζύμη, δηλαδή ἀνθρωπος, γιά νά ἀναπλάσει μέσα στό πρόσωπό του ὅλο τό φύραμα τοῦ ἀνθρωπίνου γένους.

Ὁ Χριστός καί οἱ ἄνθρωποι ἔχουν τόν ἴδιο Πατέρα, «ὁ δέ ἁγιάζων καί οἱ ἁγιαζόμενοι ἐξ ἑνός πάντες». Ἔγινε ἀδελφός ὅλων τῶν ἀνθρώπων˚ «οὐκ ἐπαισχύνεται ἀδελφούς αὐτούς καλεῖν».

Εἴχε ὅλα τά ἀνθρώπινα χαρακτηριστικά. Ἔτρωγε, ἔπινε μέ τούς δούλους, συνανεστρέφετο, ὑπέμεινε τόν πόνο, στεναχωρέθηκε, δάκρυσε, δέχθηκε τήν πικρία ὅλου τοῦ κόσμου, ὑπέστη τόν πιό φρικτό θάνατο, τόν θάνατο τοῦ Σταυροῦ. «Ὅθεν ὤφειλε κατά     πάντα τοῖς ἀδελφοῖς ὁμοιωθῆναι», ἔμοιασε σέ ὅλα μέ τούς ἀδελφούς του, μᾶς λέγει ὁ ἀπόστολος Παῦλος (Ἑβ. 2,17).

Ἐάν ὁ Χριστός ἔπαιρνε τή φύση τῶν ἀγγέλων καί ὄχι τῶν ἀνθρώπων, ἐάν δηλαδή γινόταν ἄγγελος καί ὄχι ἄνθρωπος, θά ἦταν ἀνώτερος τοῦ θανάτου. Οἱ ἄγγελοι δέν πεθαίνουν ποτέ. Ὁ Χριστός ἐνσαρκώνεται γιά νά λυτρωθεῖ μέ τό αἷμα του τό ἀνθρώπινο γένος. «Ὁ θάνατός σου Κύριε ἀθανασίας γέγονε πρόξενος». Ὁ θάνατος τοῦ Χριστοῦ, ἔγινε πρόξενος καί αἰτία νά γίνουν οἱ ἄνθρωποι ἀθάνατοι.

Ἡ ἐνσάρκωση τοῦ Χριστοῦ μοιάζει μέ μιά πηγή, ἀπό τήν ὁποία ξεπήδησαν ὅλα τά ἀγαθά τοῦ ἀνθρώπου. Ἐνσαρκώθηκε, γιά νά γεννηθεῖ, γιά νά Βαπτισθεῖ, γιά νά σταυρωθεῖ, γιά νά ἀναστηθεῖ,  γιά νά σταυρωθεῖ, γιά νά ἀναστηθεῖ, γιά νά στείλει τό Πανάγιο Πνεῦμα . «Ὅπου δέ τό Πνεῦμα τοῦ Κυρίου ἐκεῖ ἐλευθερία» (Β΄ Κορινθ. 3,17). Ὅποιος εἶναι μέτοχος τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ, εἶναι καί ἐλεύθερος ἀπό τήν ἁμαρτία.

Αὐτό τό ἐκφράζει πολύ ὡραία ὁ ἱερός Φώτιος: «Ἄγγελος τῇ Παρθένῳ συλλαλεῖ καί ὁ Ἀδάμ τήν ἐλευθερίαν ἀρραβωνίζεται». Ὁ ἄγγελος μιλάει μέ τήν Παναγία καί τῆς λέγει ὅτι θά γεννήσει τόν Υἱόν τοῦ Θεοῦ, καί ὁ Ἀδάμ ἀρραβωνίζεται τήν ἐλευθερία. Ἀργότερα μέ τό αἷμα τοῦ Χριστοῦ θά καταργηθεῖ ὁ θάνατος, θά διαλυθεῖ τό κράτος τῆς ἁμαρτίας, θά νικηθεῖ ὁ σατανᾶς.

Αὐτό πού ἔγινε τήν ἡμέρα τοῦ Εὐαγγελισμοῦ στήν Ὑπεραγία Θεοτόκο ἔχει μεγάλη σημασία γιά τή σωτηρία μας. Μέσα στήν γαστέρα τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου ὁ Θεός ἐνυμφεύθη τήν ἀνθρώπινη φύση, ἤ ὅπως λέγει κάποιος ἐκ τῶν Πατέρων, ὁ Χριστός ἐνυμφεύθη τήν ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, «ἥν περιεποιήσατο τῷ τιμίῳ αὐτοῦ αἵματι». Ὁ Χριστός δέν ἦλθε γιά λίγους ἀνθρώπους, οὔτε γιά ἕνα μέρος ἀπό τούς κατοίκους τῆς γῆς˚ ἦλθε καί ἔσωσε ὁλόκληρη τήν ἀνθρώπινη φύση.

Τό μήνυμα τοῦ Εὐαγγελισμοῦ πρέπει νά τό δεχθοῦμε στήν ψυχή μας μέσα στήν Ἐκκλησία. Κανείς δέν μπορεῖ νά γίνει ἀδελφός τοῦ Χριστοῦ ἔξω ἀπό τήν Ἐκκλησία. Ἡ Ἐκκλησία εἶναι ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος, πού διαρκῶς ἔχει μέσα της τόν Υἱό τοῦ Θεοῦ, αὐτόν πού μπορεῖ νά ἀναπλάσει τόν καθένα μας. Δέν μπορεῖ νά    λέει κανείς πώς ἀγαπάει τόν Χριστό, ὅτι δέχεται τό μήνυμά του, ἐνῶ συγχρόνως πετροβολᾶ καί μισεῖ τήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ.

Ἡ Ἐκκλησία μᾶς δείχνει καί τόν τρόπο μέ τόν ὁποῖο κανείς ἐνσαρκώνει τόν Χριστό μέσα του. Μᾶς δείνχει τό θειότατο Μυστήριο τῆς Εὐχαριστίας. Μέσα στήν Ὑπεραγία Θεοτόκο ἑνώθηκε ὁ Θεός καί ὁ ἄνθρωπος, ἀλλά καί μέσα στό μυστήριο τῆς Εὐχαριστίας ἑνώνεται ὁ ἄνθρωπος καί ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ σέ ἕνα πρόσωπο. Τότε ὁ ἄνθρωπος ἔχει μέσα του σῶμα Χριστοῦ, νοῦ Χριστοῦ, θέληση Χριστοῦ, αἷμα Χριστοῦ καί τή Χάρη τοῦ Χριστοῦ.

Καί ἐάν ἀπό τό χαρμόσυνο μήνυμα τοῦ Εὐαγγελισμοῦ χάρηκε ὅλη ἡ γῆ, ἀπό τή μετάνοια τοῦ ἁμαρτωλοῦ καί ἀπό τήν ἕνωσή του μέ τόν Θεό χαίρεται ὅλος ὁ οὐρανός. «Χαρά γίνεται ἐν τῷ οὐρανῷ ἐπί ἑνί ἁμαρτωλῷ μετανοοῦντι».

Ἡ Ἐκκλησία δέν εἶναι κοινωνικό σύστημα, ἀλλά τό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ. Καί ὅποιος μετέχει τῶν μυστηρίων τοῦ Χριστοῦ μέσα στήν Ἐκκλησία γίνεται κι αὐτός ἕνα πρόσωπο μέ τόν Χριστό.

Εὐαγγελίζεται ἡ Ἐκκλησία τόν Χριστό. Τό πρόβλημα εἶναι ποιός ἀκούει τή φωνή τῆς Ἐκκλησίας;

Ἐάν λοιπόν εἶναι ἐξαιρετικά δύσκολο ἡ γῆ νά μετρηθεῖ μέ τήν παλάμη τοῦ ἀνθρώπου, καί μέ τό μέτρο νά ὑπολογίσει κανείς τό μῆκος τῆς θάλασσας. Ἐάν εἶναι δύσκολο μέ τόν πῆχυ νά βρεῖς τά μέτρα τοῦ οὐρανοῦ καί τῶν ἀστεριῶν τό πλῆθος. Ἐάν ἀδυνατοῦμε νά μετρήσουμε τίς σταγόνες τῆς βροχῆς καί τόν ὄγκο τοῦ ἀνέμου καί τῆς ἄμμου τῆς θαλάσσης, ἄλλο τόσο δύσκολο καί ἀπείρως      δυσκολότερο εἶναι νά περιγράψει κανείς τό μυστήριο τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου. Πῶς ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ ἐνσαρκώθηκε μέσα στόν ἄνθρωπο. Ὑπάρχει ὅμως ἕνας τρόπος: ὅταν ἑνωθοῦμε μέ τόν Θεό στό μυστήριο τῆς θείας Εὐχαριστίας.

 

Χρόνια πολλά καί γιά τήν Ἐθνική μας Παλιγγενεσία!

Μετ’ εὐχῶν Πατρικῶν

 

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΣΑΣ

+ὁ Πειραιῶς ΣΕΡΑΦΕΙΜ