Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΣΧΟΛΙΑ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΣΧΟΛΙΑ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

24 Μαρτίου 2025

ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΤΗΣ... ΜΑΚΡΟΖΩΪΑΣ

 

Δεν είναι η μακροζωία βεβαίως η προοπτική και ο στόχος ενός πιστού χριστιανού – αυτό συνιστούσε και συνιστά προοπτική ανθρώπου που έχει εξολοκλήρου δέσει την ύπαρξή του με τον κόσμο αυτόν τον παρερχόμενο. Όμως και ο πιστός επιζητεί τη μακροζωία, αφενός γιατί αναγνωρίζει ότι η ζωή αποτελεί δώρο του ίδιου του Δημιουργού, καθώς ψαύει τις ενέργειές Του στα πάντα, όπως και στον ίδιο τον εαυτό του, την ψυχή και το σώμα του, και αφετέρου γιατί αγωνίζεται αδιάκοπα στον αγώνα της μετανοίας, την οποία βλέπει ότι δεν μπορεί να την κατορθώσει στην πληρότητά της όσο χρόνο και καιρό κι αν έχει. Θυμάται κανείς τον όσιο αββά του Γεροντικού που έκλαιγε έστω και στο τέλος της ζωής του, ζητώντας περισσότερο χρόνο από τον Κύριο για να ολοκληρώσει τη μετάνοιά του. Η μετάνοια άλλωστε δεν είναι ο σκοπός για τον οποίο ο Κύριος παρατείνει την παραμονή μας στον κόσμο τούτο;  «Έδωσα χρόνο στον άνθρωπο για να μετανοήσει» λέει το Πνεύμα του Θεού στην Αποκάλυψη του Ιωάννου. Λοιπόν, θέλουμε τον χρόνο και την παράταση της ζωής, για να μπορούμε να βαθαίνουμε αδιάκοπα τη σχέση μας με τον Κύριο. Κι αυτό σημαίνει ότι ήδη ανοίγουμε τις προοπτικές της βιώσεως της αιώνιας ζωής και μέσα στον παρερχόμενο και φθειρόμενο τούτον κόσμο.

Και να, μερικές πράγματι σοφές συμβουλές:

- Να τρώμε το μισό από όσο ίσως θα θέλαμε να φάμε – μία άσκηση εγκρατείας που προβάλλει η Εκκλησία μας ιδίως με τη νηστεία που καθορίζει, ανεξάρτητα από τη νηστεία της ποιότητας των τροφών τις εποχές των Νηστειών. Γιατί και η ιατρική το τονίζει κατά κόρον: ο κόρος και η πλήρωση του στομάχου με τα φαγητά είναι ό,τι χειρότερο για την υγεία του ανθρώπου.

- Να περπατάμε διπλά από όσο ίσως περπατάμε καθημερινά, με την έννοια ότι η σωματική άσκηση είναι αυτή που ασκεί μεν το σώμα, αλλά και την ψυχή, γιατί ο άνθρωπος κινητοποιούμενος έτσι αντιμετωπίζει τη φθοροποιό κατάσταση της ακινησίας ως αργίας και τεμπελιάς. Δεν είναι τυχαίο ότι ο απόστολος Παύλος σημειώνει πως «υποπιάζει» το σώμα του προκειμένου να το έχει σε ετοιμότητα διακονίας του συνανθρώπου του, αλλά και υπακοής στο θέλημα του Θεού. Χωρίς την άσκηση αυτή θα φανώ, λέει, αδόκιμος στην πίστη μου. Το βλέπουμε και στους ασκητές και μοναχούς και όχι μόνο: καθημερινώς ασκούν το σώμα τους όχι μόνο με τη νηστεία, αλλά και με τη σωματική κινητοποίηση μέσα από τις μετάνοιες, μικρές και ιδίως μεγάλες. Και η ιατρική βεβαίως κατεξοχήν μας προειδοποιεί: άνθρωπος, ανεξάρτητα από τα πιστεύω του, που δεν κινείται και δεν ασκείται, που δεν περπατάει το λιγότερο, με μαθηματική ακρίβεια θα αναπτύξει πολλές ασθένειες, όχι μόνο σωματικής φύσεως αλλά και ψυχικής.

- Να γελάμε τριπλά. Να αγωνιζόμαστε δηλαδή να βρισκόμαστε σε κατάσταση ψυχικής ευφορίας, σε κατάσταση που γελά ιδίως η ψυχή μας, γεγονός που σημαίνει ότι πρέπει να φροντίζουμε την εσωτερική κατάσταση της καρδιάς μας. Γιατί το γέλιο ως ευφρόσυνη διάθεση αναφέρεται στην καρδιά του ανθρώπου και όχι βεβαίως σε μία εξωτερική σύσπαση μόνο των μυώνων του προσώπου του. Οπότε, χρειάζεται να διαφυλάσσει κανείς την καρδιά του από ό,τι της προκαλεί θλίψη και στενοχώρια, που θα πει να τη διαφυλάσσει από την πηγή της θλίψης που είναι η αμαρτία. «Διά της αμαρτίας ο θάνατος» αποκαλύπτει ο λόγος του Θεού, γι’ αυτό και κάθε πιστός εν επιγνώσει εκεί ρίχνει το βάρος της πνευματικής του ζωής: να κρατάει την κάθε ημέρα του όσο μπορεί αναμάρτητη, για να μπορεί να διακρατεί τη χάρη του Θεού που είναι ταυτοχρόνως και χαρά. Στην περίπτωση αυτή όχι μόνο ο άνθρωπος γελά τριπλά, αλλά πολλαπλά και έτι πλέον, έστω κι αν οι εξωτερικές συνθήκες της ζωής του είναι συχνά οδυνηρές.

- Κι ασφαλώς το τελευταίο είναι το κριτήριο: να αγαπάμε ατελείωτα, χωρίς διακοπές, όπως το σημειώνει και πάλι ο απόστολος: «Η αγάπη ουδέποτε εκπίπτει». Πρόκειται για την αγάπη όπως την δίδαξε και την έδειξε ο ίδιος ο Κύριος, ως ανιδιοτελές άνοιγμα της ψυχής μας σε κάθε συνάνθρωπό μας, στο πρόσωπο του οποίου «διαβάζουμε» τη δική Του παρουσία. «Εφ’ όσον εποιήσατε ενί τούτων των αδελφών μου, εμοί εποιήσατε». Και λέμε ότι η αγάπη συνιστά το κριτήριο, γιατί χωρίς την αγάπη του Χριστού ούτε την καρδιά μας μπορούμε να κρατήσουμε καθαρή, συνεπώς χαρούμενη, ούτε και η όποια άσκησή μας, είτε ως σωματική γυμνασία είτε ως νηστεία, θα έχει το οποιοδήποτε νόημα.

23 Ιανουαρίου 2025

ΧΩΡΙΣ ΒΙΑ ΖΩΗ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ!

Καθημερινά πια γινόμαστε μάρτυρες περιστατικών βίας είτε στον χώρο των ενηλίκων είτε δυστυχώς και στον χώρο των ανηλίκων. Δυσανασχετούμε, επαναστατούμε, αγανακτούμε, ψάχνουμε να βρούμε τις αιτίες, επιρρίπτουμε συνήθως τις ευθύνες στην πολιτεία και το κράτος, μας φταίνε συνήθως όλοι και όλα, εκτός «αυτονοήτως» από τον ίδιο τον εαυτό μας! Αλλά εκεί που η είδηση για βία έρχεται με πιο οδυνηρό τρόπο να διαπεράσει ως ξίφος την καρδιά μας είναι στον χώρο των ανηλίκων, όχι μόνο της πρώτης εφηβικής ηλικίας, όπου τα πράγματα εκ των πραγμάτων γίνονται πιο οξυμμένα λόγω των αναταραχών που προξενεί η ίδια αυτή περίοδος της εφηβείας και σωματικά και ψυχολογικά, αλλά και ακόμη πιο κάτω: στα μικρά παιδιά του Δημοτικού Σχολείου, σ’ αυτά που τα βλέπεις και σου ανοίγει η ψυχή, γιατί διακρίνεις τη χάρη που έχει κατά φυσικό τρόπο η άδολη αυτή ηλικία.

Κι όμως! Ακόμη και σ’ αυτά πια ή σε κάποια από αυτά βλέπεις συχνά μία ένταση, ένα πάθος και μία οργή που σε ξαφνιάζει, που σε σοκάρει, γιατί δεν το περιμένεις – κινείσαι ακόμη με τα δεδομένα ίσως παλαιότερων, πιο «ειδυλλιακών» θεωρούμενων εποχών! Οι λέξεις: συμμορία, bulling, περιθωριοποίηση, γρονθοκοπήματα, ακόμη και «μαχαίρια» είναι σε ημερήσια διάταξη. Σχεδόν δεν υπάρχει δελτίο ειδήσεων στην τηλεόραση ή στο ραδιόφωνο που να μην περιλαμβάνει τέτοιου περιεχομένου ρεπορτάζ, τα οποία συνήθως συνοδεύονται και από ανάλογα βίντεο που έχουν τραβηχτεί από άλλα παιδιά που παρακολουθούσαν(;) τις «μάχες»!

Δεν θα έπρεπε όμως τελικά να απορούμε και να χαρακτηρίζουμε παράδοξα τα γεγονότα αυτά. Διότι τα παιδιά και οι νέοι μας πορεύονται συνήθως κατά αντιστοιχία με τον χώρο των μεγάλων. Τι εικόνα ζωής δίνουμε σ’ αυτά οι μεγαλύτεροι στην ηλικία; Την εικόνα ενός συνεχούς πολέμου που τον χαρακτηρίζει η σφοδρή επιθυμία της κυριαρχίας του ενός πάνω στον άλλον και που τον διαπιστώνουμε και μέσα στην οικογένεια και μέσα στους επαγγελματικούς χώρους, αλλά και σε διεθνές επίπεδο στις σχέσεις μεταξύ των χωρών. Πόλεμοι, πόλεμοι, πόλεμοι, απ’ άκρου σε άκρο σχεδόν του πλανήτη μας, με αμείωτη ένταση και με κλιμακούμενη προς τα πάνω σκληρότητα. Και μόλις πάει κάπου να σταματήσει η οδύνη του ενός πολέμου, ευθύς ήδη έχει ξεκινήσει ένας άλλος κάπου αλλού! Και όπως είπαμε: και μέσα στην οικογένεια! Σύζυγοι και σύντροφοι που διαπληκτίζονται, τις περισσότερες φορές μπροστά στα παιδιά τους, εξαγριωμένα πρόσωπα που είναι έτοιμα να κατασπαραχτούν μεταξύ τους, ο πόθος να επιβληθεί ο καθένας στον άλλον – η πιο ισχυρή «παιδαγωγική» για ανάλογη δράση και του παιδιού. Και πράγματι, ό,τι συμβαίνει και διαδραματίζεται στην οικογένεια, ό,τι ακούγεται και λέγεται αυτό και επαναλαμβάνεται από τα παιδιά, τα παιδιά με τις καταπληγωμένες βεβαίως ψυχές που μαθαίνουν από πρώτο χέρι ότι η επιβολή επί του άλλου, του «αντιπάλου», είναι ο μόνος δρόμος για να πορευτεί κανείς στη ζωή του.

Κι ασφαλώς δεν είναι έτσι σε όλες τις οικογένειες. Σε πολλές ή αρκετές όμως είναι, κι αυτό προβαλλόμενο και επαναλαμβανόμενο από τα Μ.Μ.Ε. καθίσταται σχεδόν «κανονικότητα», γίνεται αποδεκτό ως κατάσταση που εντάσσεται στη ζωή μας, λοιπόν δεν θέλει και πολύ για να «σπρώχνει» κυρίως τα παιδιά προς τη συγκεκριμένη αυτή πλευρά αντιμετώπισης των προβλημάτων της ζωής. «Η βία γεννάει τη βία» λέει ένα γνωμικό και όχι άστοχα. Κι ακόμη: ό,τι συνηθίζει κανείς – κι έχει γίνει συνήθειο πια η βία! – καθίσταται δεύτερη φύση του, γίνεται το έτερο εγώ, ο άλλος εαυτός, η βία όπως είπαμε ως «κανονικός» τρόπος ζωής!

Η αιτία της όλης αυτής τραγικότητας είναι προφανής. Είναι η κυριαρχία της αμαρτίας, η κυριαρχία δηλαδή του εγωισμού που κάνει τον άνθρωπο, τον «κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν Θεού» δημιουργημένο, αντί να λειτουργεί με τον φυσικό τρόπο που ζει ο Πατέρας του Θεός, με την αγάπη δηλαδή αφού «ο Θεός είναι αγάπη», να κινείται διεστραμμένα με τη νοσηρή αγάπη που έχει κέντρο μόνο τον εαυτό του και τα του εαυτού του. Οπότε, πράγματι ό,τι δεν εξυπηρετεί τον άρρωστο εαυτό του θέλει να το κάνει πέρα, να το υποτάξει, να το καταστρέψει. Κι από την άποψη αυτή η θεραπεία είναι μονόδρομος: να μάθει ο άνθρωπος, έμπρακτα όμως με το βίωμά του, να εγκαταλείπει τη νοσηρότητά του για να βρίσκεται εκεί που είναι η υγεία του, ο αληθινός εαυτός του, γεγονός που τον παραπέμπει στο άγιο θέλημα του Θεού. Διότι σ’ αυτό οδηγεί το θέλημα του Θεού: στην υγεία και την αποκατάσταση του ανθρώπου, στην ανάδειξή του στην ομορφιά της απαρχής κτιστότητάς του.

Η εγκατάλειψη όμως της νοσηρότητας που έχει γίνει δεύτερη φύση και «κανονικότητα» δεν είναι κάτι εύκολο. Απαιτεί «αιματηρό» αγώνα, τον αγώνα της απάρνησης του εαυτού και της άρσης ενός σταυρού – ό,τι ο Κύριος προέτρεψε: «Όποιος θέλει να με ακολουθήσει ας απαρνηθεί τον (αμαρτωλό) εαυτό του, ας σηκώνει τον σταυρό του (της υπομονής και της αγάπης) και ας με ακολουθεί». Μόνο με την ταύτιση αυτή προς τον Κύριο ως ακολουθία Του, που αποτελεί και τη μεγαλύτερη δύναμη που υπάρχει γιατί ενισχύεται από την ίδια τη χάρη Εκείνου εν Εκκλησία, ο άνθρωπος καθίσταται ικανός να απεμπλακεί και να αποκολληθεί από την προσκόλληση προς το κακό και το πονηρό.

 Από την άποψη αυτή η ορθή κανονικότητα, η υγεία η πραγματική του ανθρώπου, το να βρίσκεται στη θέση του υιού προς τον Πατέρα του Θεό, προϋποθέτει μία διαρκή και αδιάκοπη βία. Βία ακριβώς προς τον διεστραμμένο εαυτό. Για να αποκτήσει την απλότητα και την ευθύτητά του, να «ισιώσει» για να πορεύεται τις «ευθείες οδούς» του Κυρίου συντονισμένος με Αυτόν. Δεν είναι τυχαίο ότι όλοι οι άγιοί μας θεωρούν ότι το αγωνιστικό αυτό στοιχείο αποτελεί τη βάση του κατά Χριστόν πνευματικού αγώνα, δεν υπάρχει δηλαδή περίπτωση να είναι κανείς χριστιανός χωρίς άσκηση βίας απέναντι στον… εαυτό του! «Η βασιλεία του Θεού βιάζεται» είπε άλλωστε ο Κύριος «και βιασταί αρπάζουσιν αυτήν». Κάτοικοι του Παραδείσου είναι και θα είναι μόνο… «βιασταί» του είδους αυτού. Ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος, ο μέγας αυτός ασκητικός διδάσκαλος, εξέφρασε την αλήθεια αυτή με μία φράση: Τι είναι ο μοναχός, αλλά και κάθε χριστιανός; «Βία φύσεως διηνεκής»!

Λοιπόν, όντως: «ζωή χωρίς βία δεν υπάρχει»!

04 Ιουλίου 2024

«ΦΟΒΑΜΑΙ ΤΗ ΜΕΡΑ…»

«Φοβάμαι τη μέρα που η τεχνολογία θα ξεπεράσει την ανθρώπινη επαφή… Ο κόσμος θα αποκτήσει μια ολόκληρη γενιά ηλιθίων… (Αλβέρτος Αϊνστάιν).

Δεν γνωρίζω αν το λόγιο αποδίδει επακριβώς τη σκέψη του μεγάλου σοφού της νεώτερης εποχής, μολονότι οι καταγεγραμμένοι στοχασμοί του συγκλίνουν προς μία τέτοια κατεύθυνση. Σημασία έχει πάντως ότι μία τόσο μικρή φράση περικλείει μεγάλες και σπουδαίες αλήθειες.

1. Η τεχνολογία διαρκώς και εξελίσσεται, κάνοντας τον άνθρωπο να επιλύει όντως πολλά από τα προβλήματά του τα σχετιζόμενα με την επί γης επιβίωσή του και δίνοντας λύση εκεί που παλαιότερα βρισκόταν σε αδιέξοδο. Ιδιαιτέρως στην εποχή μας με την ανάπτυξη της τεχνητής λεγόμενης νοημοσύνης η εξέλιξη προχωράει με ρυθμούς καταιγιστικούς. Άκουσα φίλο σπουδαίο φυσικό επιστήμονα που έχει ασχοληθεί με τον τομέα αυτόν ότι μία ομιλία που είχε κάνει ακριβώς στο αντικείμενο της τεχνητής νοημοσύνης προ ελαχίστων μόλις μηνών θεωρήθηκε από τον ίδιο εντελώς παρωχημένη όταν του ζήτησαν να την επαναλάβει κάπου αλλού - τα περισσότερα στοιχεία της είχαν ήδη ξεπεραστεί. «Η εξέλιξη των υπολογιστών», είπε συγκεκριμένα, «ανά πενταετία αυξάνει κατά χίλιες περίπου φορές, ενώ διαρκώς και επιταχύνεται η εξέλιξη αυτή κατά γεωμετρική πρόοδο».

2. Μπροστά στην εξέλιξη αυτή των μηχανών που είναι καρπός βεβαίως της ανθρώπινης σκέψης, ο άνθρωπος αρχίζει και προβληματίζεται. Ο φόβος αρχίζει να τον καταλαμβάνει – ήδη οι παραιτήσεις πρωτεργατών της τεχνητής νοημοσύνης συνηγορούν επ’ αυτού -, διότι, για να συνεχίσουμε όσα ο παραπάνω επιστήμονας σημείωσε, έχουν ενταχθεί τέτοια προγράμματα στους υπολογιστές, ώστε να μπορούν και μόνοι τους να συνεργάζονται και να επεκτείνονται στις γνώσεις τους, σε βαθμό που οι ίδιοι οι «κατασκευαστές» και δημιουργοί να μη ξέρουν τι ακριβώς γνωρίζουν οι υπολογιστές. Φόβος μπροστά στο «δημιούργημά» τους, το οποίο καθίσταται πια «μυστηριώδες» και ίσως απρόβλεπτο.

Ο φόβος όμως για τον μεγάλο Αϊνστάιν πάει πέραν του φυσιολογικού φόβου της εξέλιξης καθ’ αυτήν της τεχνολογίας. Βλέπει τις ανθρωπολογικές προεκτάσεις που προκαλούν τον μεγαλύτερο φόβο: να χαθεί η ανθρώπινη επαφή. Διότι κατ’ αυτόν η τεχνολογία, και γενικότερα η επιστήμη, υπάρχει και υφίσταται προς εξυπηρέτηση του ίδιου του ανθρώπου. Ο άνθρωπος συνιστά το «ζητούμενο» για τον σπουδαίο επιστήμονα και η κοινωνία και η ενότητα των ανθρώπων προφανώς καταξιώνει την όποια τεχνολογική πρόοδο. Δυστυχώς έζησε για να δει το ακριβώς αντίθετο, και μέσα από τις δικές του έρευνες και επιστημονικές ενοράσεις: να χρησιμοποιηθούν τα αποτελέσματα των επιστημονικών του πορισμάτων προς κατασκευή της ατομικής βόμβας, δηλαδή προς καταστροφή των ανθρώπων. Λέγεται ότι μετάνιωσε για ό,τι υπήρξε καρπός των ερευνών του και του διεισδυτικού κοσμικού στοχασμού του.

3. Είναι όντως λοιπόν πρόοδος η τεχνολογική εξέλιξη; Αξίζει δηλαδή να προχωράει ο άνθρωπος στην κατάκτηση του κόσμου δημιουργώντας συνθήκες ανασφάλειας και φόβου στον εσωτερικό του κόσμο; Η επιστημονική και όχι μόνο κοινότητα σήμερα στέκεται αναποφάσιστη: ο προβληματισμός είναι έντονος. Για άλλους η εξέλιξη ιδίως της τεχνητής νοημοσύνης ανοίγει τη θύρα για έναν «παράδεισο». Για άλλους η εξέλιξη αυτή έχει οδηγήσει στο «χείλος του γκρεμού». Κι είναι αυτονόητο ότι η απάντηση βρίσκεται στις αξίες πάνω στις οποίες «πατάει» ο άνθρωπος, ο «δημιουργός» όλης αυτής της καταστάσεως. Κι οι αξίες δεν μπορεί να είναι διαφορετικές από αυτές που έχει αποκαλύψει ο κατεξοχήν Δημιουργός, ο Κύριος Ιησούς Χριστός. Πώς αποκαλύπτεται στη δημιουργία Του ο Κύριος; Γεμάτος αγάπη και σεβασμό απέναντί της. Το κάθε τι που έφτιαξε αποτυπώνει την αγάπη και το βάθος της ταπείνωσής Του, που σημαίνει ότι γίνεται το κάθε δημιούργημα κραυγή δοξολογίας προς Αυτόν. «Οι ουρανοί διηγούνται δόξαν Θεού, ποίησιν δε χρειών Αυτού αναγγέλλει το στερέωμα».

Παρομοίως θα έπρεπε να κινείται και ο άνθρωπος «δημιουργός». Τα δημιουργήματά του θα έπρεπε να συντείνουν αποκλειστικά και μόνον στην εξυπηρέτηση εκείνου ως βάθεμα των σχέσεών του με τον συνάνθρωπο, ώστε από κοινού να δοξολογείται τελικώς ο πρώτος Δημιουργός. Αυτό δεν υπονοεί και ο Αϊνστάιν; Η ανθρώπινη επαφή ήταν και γι’ αυτόν το τελικό ζητούμενο, όπως είπαμε, αλλά που φοβάται ότι αυτό αποτελεί μία ουτοπία. Και ποια η αιτία που υποκρύπτεται; Ο εγωισμός του ανθρώπου, η κρυμμένη ή η φανερή αμαρτία του που κάθε τι όμορφο και ωραίο το διαστρεβλώνει ώστε να εξυπηρετούνται μόνο τα στρεβλά πάθη των λίγων εις βάρος των πολλών και αδυνάτων. Είναι «ηλιθιότητα», αποφαίνεται ο μεγάλος σοφός. Γιατί ο άνθρωπος σαφώς αυτοκαταργείται και μαζί με αυτόν και ό,τι πάει να δημιουργήσει.

Το ιστορικό παράδειγμα έρχεται από τα βάθη των αιώνων: ο πύργος της Βαβέλ. Τεχνολογική πρόοδο είχαμε κι εκεί. Με υπόβαθρο τον ανθρώπινο εγωισμό, την επιθυμία της ισοθεḯας. Και το αποτέλεσμα; Η καταστροφή! Η «βαβυλωνία» ως κατάργηση της ανθρώπινης κοινωνίας και επικοινωνίας, ο χωρισμός και η αντιπαλότητα.

Μακάρι ο Κύριος να μας φυλάξει από το κατάντημα αυτό, που δυστυχώς όμως έρχεται με τεράστια βήματα και με κραυγές αλαλαγμού!    

09 Απριλίου 2024

ΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΣΥΜΒΟΛΟ ΤΟΥ ΑΘΕΪΣΜΟΥ ΘΛΙΒΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΟΧΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΥ ΣΤΗ ΔΥΣΗ!

 

Γράφει ο Καλλιντέρης Νικόδημος, Νομικός


Σε μια πολύ πρόσφατη συνέντευξή του στον λονδρέζικο ραδιοφωνικό σταθμό LBC [1] o Καθηγητής Εξελικτικής Βιολογίας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης Richard Dawkins, παγκοσμίως γνωστός για τις σκληρές αθεϊστικές αντιλήψεις του, δήλωσε ότι είναι θλιμμένος βαθύτατα για τη απωλεσθείσα επιρροή του Χριστιανισμού, φτάνοντας στο σημείο να παραδέχεται ότι «πολιτιστικά» ο ίδιος είναι Χριστιανός (“cultural Christian”).

Και να συμπληρώνει ότι «νιώθω σαν στο σπίτι μου με το χριστιανικό ήθος. Αν είχα να επιλέξω μεταξύ Χριστιανισμού και Ισλάμ, θα επέλεγα κάθε φορά τον Χριστιανισμό». [2]

Ο 83χρονος Καθηγητής έχει επηρεάσει όσο λίγοι την πολιτικοφιλοσοφική σκέψη και επιστήμη στον δυτικό κόσμο και η φήμη του είναι συνδεδεμένη με την ανοιχτή αντίθεσή του στη θρησκευτική πίστη γενικώς αλλά και με τη στοχευμένη αποστροφή του προς τον Χριστιανισμό ειδικότερα.

Για να αντιληφθεί κανείς το μέγεθος της επιρροής του και στον τόπο μας, αρκεί να μελετήσει επιστημονικά κείμενα Ελλήνων Καθηγητών Φιλοσοφίας, Νομικής, Θεολογίας και άλλων κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών, στα οποία παρατίθενται αμέτρητες παραπομπές στο έργο του Dawkins.

Σήμερα, ενώ στην πατρίδα του τη Βρετανία ο Χριστιανισμός έχει εμφατικά υποχωρήσει και παρακμάσει τις τελευταίες δεκαετίες, ο ίδιος ανησυχεί πλέον για την ραγδαία επέλαση και επιρροή του Μωαμεθανισμού εκεί.

Ανακάλυψε κάπως ετεροχρονισμένα, δηλαδή, ότι οι θρησκευτικές πεποιθήσεις τις οποίες λυσσαλέα πολέμησε για να καταστρέψει όσο λίγοι διανοητές, ήταν στην πραγματικότητα το θεμέλιο επάνω στο οποίο δομήθηκε ο δυτικός πολιτισμός! Και όταν το θεμέλιο καταστρέφεται τα αποτελέσματα είναι οδυνηρά… «Στερνή μου γνώση να σ’ είχα πρώτα»…

Ο Dawkins ήδη από τη δεκαετία του 1980 με τον ορθολογιστικό τρόπο σκέψης του έγινε ευρύτερα γνωστός ως πολέμιος του Χριστιανισμού ενώ μετά τη δημοσίευση του βιβλίο του “The God Delusion” το 2006 («Η περί Θεού αυταπάτη»), ο Καθηγητής κατέστη ο «πρωθιερέας» και μια από τις πιο εξέχουσες προσωπικότητες του κινήματος των «Νεοαθεϊστών» [3].

Αυτοί θεωρούν τους εαυτούς τους ως πρωτοπόρους του ορθολογισμού και της επιστήμης και επιδιώκουν να εξαλείψουν κάθε υπόλειμμα «θρησκευτικής ανοησίας και αυταπάτης», προκειμένου να επιτευχθεί ο σκοπός της δημιουργίας μιας πραγματικά «φιλελεύθερης» και κοσμικής κοινωνίας!

Το κίνημα των «Νεοαθεϊστών» διαμόρφωσε όλο το κοσμοθεωρητικό υπόβαθρο που αποτέλεσε το ιδεολογικοπολιτικό όχημα επάνω στο οποίο κινήθηκαν πολλές ακτιβιστικές οργανώσεις και πολιτικά κινήματα όπως οι «υπερ-φεμινίστριες», οι ενώσεις προώθησης και επιβολής στον δημόσιο βίο των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων, το «αντιρατσιστικό» κίνημα, κ.λπ.

Με στρατηγική και προσεκτική μεθοδολογία οι «Νεοαθεϊστές» με προεξάρχοντα τον Dawkins παρουσίαζαν τις θρησκευτικές πεποιθήσεις και ιδίως τον Χριστιανισμό ως τους κύριους αντιπάλους της επιστημονικής αλήθειας.

Και εν πολλοίς κατόρθωσαν με την αγαστή αρωγή Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων, των διεθνούς εμβέλειας Μ.Μ.Ε., των πιο έγκριτων εκδοτικών οίκων, μιας πανσπερμίας πολιτικών οργανώσεων και κινημάτων και με πληθώρα πανίσχυρων οικονομικών χορηγών να εκδιώξουν/εκκαθαρίσουν τον Χριστιανισμό από τον δημόσιο χώρο στις δυτικές χώρες και να επιβάλουν την αντικατάστασή του από τον ορθό λόγο.

Αλλά αντί να αντικατασταθεί ο Χριστιανισμός από τη λογική, αντικαταστάθηκε από την εμμονική και ιδεοληπτική άρνηση της πραγματικότητας, την οποία σήμερα αναγκάζεται να παραδεχτεί δημοσίως ο Dawkins.

To πιο ηχηρό ράπισμα κατά αυτής της νεοαθεϊστικής αυταπάτης ήρθε από την μεταναστευτική κρίση στον ευρωπαϊκό χώρο.

Την ώρα που εκατομμύρια μουσουλμάνοι ως επί το πλείστον μετανάστες από την Αφρική και την Ασία κατέκλυζαν ανεξέλεγκτα τα δυτικά κράτη, κατέστη ταχύτατα σαφές ότι η απουσία μιας συνεκτικής θρησκευτικής ταυτότητας άφηνε ανοχύρωτους τους γηγενείς πληθυσμούς στην εξελισσόμενη πολιτισμική και θρησκευτική επίθεση.

Κι ενώ οι ευρωπαϊκές ελίτ γαλουχημένες με τις αθεϊστικές, κοσμικές και ουδετερόθρησκες ιδέες του Dawkins δεν μπορούσαν να αρθρώσουν συγκροτημένο λόγο για να σταματήσουν την αθρόα εισροή του Ισλάμ στην Ευρώπη, οι μετανάστες άρχισαν να απολαμβάνουν την οικονομική ευημερία των δυτικών κοινωνιών αλλά ούτε κατ’ ελάχιστο δεν έδειξαν την πρόθεση να αφομοιωθούν από το χριστιανικό δυτικό πρότυπο που είχε πλέον καταστεί αδύναμο και παρηκμασμένο.

Ενόσω οι ιδεοληψίες του Dawkins και των οπαδών του αποδομούσαν συστηματικά τη χριστιανική θεώρηση της ζωής, ο Μωαμεθανισμός επεκτείνονταν ταχύτατα δημιουργώντας «γκέτο» σε πολλές περιοχές της δυτικές Ευρώπης προκειμένου να παραμείνουν καθαροί και ανεπηρέαστοι οι πιστοί μουσουλμάνοι από την «φιλελεύθερη» και άθρησκη προπαγάνδα των δυτικών.

Και όχι μόνον αυτό, αλλά η ισχυροποίηση του Ισλάμ στη Δύση συνετέλεσε στην θορυβώδη επιβολή του με ακτιβιστικές διαμαρτυρίες κατά των φεμινιστικών κινημάτων/εκδηλώσεων ή των «παρελάσεων υπερηφάνειας» των ομοφυλοφίλων ενώ η τρομοκρατία, οι σεξουαλικές επιθέσεις κατά γυναικών και η δημιουργία περιοχών απροσπέλαστων για τους χριστιανούς πολίτες έγινε κοινός τόπος στην Ευρώπη.

Ο Dawkins στην εν λόγω ραδιοφωνική του συνέντευξη, γεμάτος ανησυχία αναφέρεται στο γεγονός ότι το Ραμαζάνι αντικατέστησε το χριστιανικό Πάσχα ενώ οι εγκαταλελειμμένοι χριστιανικοί ναοί μετατράπηκαν σε τζαμιά. Στη συνέχεια δηλώνει βέβαια ότι νιώθει χαρούμενος όταν ακούει ότι λιγότεροι άνθρωποι είναι πιστοί Χριστιανοί αλλά λυπήθηκε όταν διαπίστωσε ότι οι θρησκευτικοί ύμνοι, τα χριστουγεννιάτικά κάλαντα ή οι χριστιανικές εκκλησίες που είναι συνδεδεμένα με την ιστορική παράδοση της Βρετανίας να δίνουν τη θέση τους σε έναν άλλο επιβαλλόμενο πολιτισμό.

Είναι τραγική η διαπίστωση ότι ο Dawkins με βάση τα λεγόμενά του μοιάζει με ένα μπερδεμένο και συγχυσμένο παιδί που κρατά στα χέρια του μία δέσμη με μαραμένα λουλούδια, τα οποία ο ίδιος έκοψε με αγώνα δεκαετιών από τις ρίζες τους και σήμερα αναρωτιέται για ποιο λόγο έχουν μαραθεί…

Αυτή η συνέντευξη του πιο ξακουστού πολεμίου του Χριστιανισμού των τελευταίων δεκαετιών, ίσως αποτελεί την απόδειξη ότι η εποχή των «Νεοαθεϊστών» παρήλθε καθώς η αυταπάτη της κοσμικής και ουδετερόθρησκης ουτοπίας τείνει να ξεθωριάσει.

Το μέλλον ανήκει στους πιστούς. Τους ορθόδοξους πιστούς! Γιατί όπως έχει δηλώσει και ο μεγάλος Βυζαντινολόγος και Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Cambridge Steven Runciman (1903-2000) στην τελευταία πριν από την εκδημία συνέντευξή του τον Ιούλιο του 2000 [4] «στα επόμενα 100 χρόνια η Ορθοδοξία θα είναι η μόνη ιστορική Εκκλησία που θα υφίσταται»!

Και συμπληρώνει ότι «η αγγλικανική εκκλησία είναι σε πολύ κακή κατάσταση. Η ρωμαιοκαθολική εκκλησία συνεχίζει να χάνει έδαφος.

Όμως, ευτυχώς υπάρχει η Ορθόδοξη Εκκλησία. Ο αυξανόμενος αριθμός ανθρώπων που ασπάζονται την Ορθοδοξία είναι εντυπωσιακός, ειδικά στη Βρετανία.

Πιστεύω ότι προσφέρει μια πραγματική πνευματικότητα την οποία οι άλλες εκκλησίες δεν μπορούν πλέον να μεταδώσουν. Όλα αυτά με οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η Ορθοδοξία θα διατηρηθεί, σε αντίθεση με τους άλλους».

Πηγή: romfea.gr

1. https://www.youtube.com/watch?v=COHgEFUFWyg

2. https://www.spectator.co.uk/article/does-richard-dawkins-know-what-he-thinks

3. https://www.theblaze.com/columns/opinion/richard-dawkins-champion-of-atheism-mourns-christianitys-decline

4. https://frjohnpeck.com/sir-steven-runciman-within-next-100-years-orthodoxy-will-historical-church/

31 Ιανουαρίου 2023

ΠΟΙΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑ ΣΤΟΥΣ ΕΥΕΡΓΕΤΕΣ ΜΑΣ ΤΡΕΙΣ ΙΕΡΑΡΧΕΣ;

«Τίς ἀμοιβή; Τίς ἀνταπόδοσις πρέπουσα τοῖς ἡμετέροις, ἄνθρωποι, προσενεχθήσεται παρ’ ἡμῶν εὐεργέταις; Δι’ ὧν πρός τό εὖ εἶναι χειραγωγούμεθα» (ωδή α΄ τριών ιεραρχών).

(Άνθρωποι, ποια αμοιβή ή ποια ανταπόδοση που τους πρέπει θα προσφερθεῖ από εμάς στους ευεργέτες μας (τρεις ιεράρχες); Διότι αυτοί κρατώντας μας το χέρι μάς οδηγούν στη μακάρια και ευλογημένη ζωή).

Ο άγιος μεγάλος υμνογράφος της Εκκλησίας Ιωάννης επίσκοπος Ευχαΐτων, μπροστά στα γιγαντιαία αναστήματα των τριών Ιεραρχών, Βασιλείου του Μεγάλου, Γρηγορίου του Θεολόγου και Ιωάννου του Χρυσοστόμου, (των οποίων το πνευματικό ύψος και την κοινή χάρη και δόξα που απολαμβάνουν ευλογήθηκε χαρισματικά να γνωρίσει – είναι αυτός που του φανερώθηκε, όταν είχαν διχαστεί οι χριστιανοί του 11ου αι. για το ποιος από τους τρεις είναι μεγαλύτερος και σπουδαιότερος, ότι και οι τρεις είναι το ίδιο και χαρά του καθενός είναι να τιμώνται οι άλλοι),  νιώθει την ανάγκη να απευθυνθεῖ σε κάθε άνθρωπο όπου γης και χρόνου, προκειμένου να μας παρακινήσει στην αρμόζουσα ευχαριστία απέναντί τους. Κι αυτό διότι οι τρεις αυτοί μεγάλοι Πατέρες και Οικουμενικοί Διδάσκαλοι είναι ευεργέτες μας, καθώς σημειώνει, αφού μας διδάσκουν και μας καθοδηγούν σε μία ζωή που ο μόνος χαρακτηρισμός είναι ευλογημένη και μακαρία ζωή. Μας πιάνουν από το χέρι εμάς τους αρχάριους και σκοτισμένους για να μας πάνε προς το ευ είναι.

Το ευ είναι προϋποθέτει το είναι, αλλά και το αντίθετό του, το φευ είναι – μία ορολογία που χρησιμοποίησαν προγενέστεροι από τον άγιο υμνογράφο Πατέρες της Εκκλησίας, σαν τον άγιο Μάξιμο τον ομολογητή για παράδειγμα και όχι μόνο. Και τι σημαίνουν οι όροι; Όπως ο καθένας μπορεί να κατανοήσει: το είναι αποτελεί τη ζωή που μας έδωσε ως δωρεά ο Δημιουργός Θεός μας, ο Οποίος είναι η πηγή της, η πηγή του είναι και κάθε είναι. «Ἐγώ εἰμι ὁ Ὤν» ακούγεται ήδη από την Παλαιά Διαθήκη ο αποκαλυπτικός λόγος του Κυρίου, κάτι που συνεχίζεται και αποκορυφώνεται με τον ερχομό του σαρκωθέντος Θεού μας εν προσώπω Ιησού Χριστού. «Ἐγώ εἰμι ἡ ὁδός, ἡ ἀλήθεια καί ἡ ζωή». «Ἐγώ ἦλθον ἵνα ζωήν ἔχωσιν (οἱ ἄνθρωποι) καί περισσόν ἔχωσιν» - μας φέρνει ο Κύριος την περίσσια της ζωής. Τίποτε δεν υφίσταται, ορατό και αόρατο, μεγάλο ή μικρό και εντελώς μηδαμινό, έξω από την πανσθενή ενέργεια Εκείνου. «Πάντα δι’ Αὐτοῦ ἐγένετο καί χωρίς Αὐτοῦ ἐγένετο οὐδέ ἕν ὅ γέγονε». Ο Τριαδικός Θεός μας είναι η υπόθεση του κόσμου και κάθε κόσμου – το πρόσωπο του Θεού Πατέρα βλέπει ο πιστός που έχει έστω και λίγο ανοικτούς τους πνευματικούς οφθαλμούς του σε όλη τη δημιουργία. Δεν είναι τυχαίο ότι ο απόστολος Παύλος το πρώτο που θέλησε να πει στους Αθηναίους ακροατές του, όταν βρέθηκε στη γη τους, με τις έντονες φιλοσοφικές αναζητήσεις τους ήταν ακριβώς αυτό: «Αὐτός (ὁ Θεός ἐστιν) ὁ διδούς πᾶσι ζωήν καί πνοήν καί τά πάντα». «Ἐν Αὐτῷ ζῶμεν καί κινούμεθα καί ἐσμέν».

Το είναι λοιπόν συνιστά τη δωρεά του Θεού για κάθε ον που υπάρχει στον κόσμο, κατεξοχήν όμως για τον άνθρωπο τον κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν Εκείνου δημιουργημένο. Και για τον άνθρωπο αυτόν υπάρχει η διπλή δυνατότητα: ή να ακολουθήσει την προτροπή του Δημιουργού του να ζει μαζί με Εκείνον που είναι ο Πατέρας του και τον αγαπά, τηρώντας τις άγιες εντολές Του, ώστε να φθάσει στο απώγειο της ύπαρξής του: να γίνει ένα με τον Δημιουργό, ή να Τον διαγράψει μέσα στο πλαίσιο της ελευθερίας που του χάρισε, γευόμενος όμως ό,τι του είχε επισημάνει: την έκπτωσή του στη φθορά και τον θάνατο, την εξορία του στην κατάσταση της θλίψης, των οδυρμών και της κόλασης. Η πρώτη επιλογή είναι η φυσιολογική πορεία του και χαρακτηρίζεται ως ευ είναι∙ η δεύτερη είναι η παρά φύσιν πορεία που χαρακτηρίζεται ως φευ είναι.

 Κι έκτοτε αυτή πράγματι είναι η πορεία του κάθε ανθρώπου: ανάλογα με το πού θα κλίνει η θέλησή του, ανάλογα δηλαδή με τον «έρωτα» που θα κυριαρχήσει στη ζωή του, είτε προς το θέλημα του Θεού είτε προς το αμαρτωλό θέλημα το δικό του, η ζωή του θα είναι είτε ευλογημένη είτε δυστυχισμένη. Είτε ευ είναι είτε φευ είναι. Κι έρχεται ο άγιος Ιωάννης ο υμνογράφος για να μας θυμίσει σήμερα: οι τρεις μεγάλοι Πατέρες και Διδάσκαλοι της Οικουμένης είναι οι ευεργέτες μας, διότι με τη ζωή τους πρώτα και με τον λόγο τους έπειτα μάς καθοδηγούν και μας φωτίζουν τη ζωή, ώστε να μην πλανηθούμε και βρεθούμε στη δυστυχία και την κόλαση του φευ! Μας χειραγωγούν δηλαδή δραστικά ώστε μπροστά μας να βλέπουμε έντονα ζωγραφισμένο το πρόσωπο του Χριστού, χωρίς αλλοιώσεις και σκιάσεις – μας φέρνουν πάνω στα χνάρια του Ίδιου για να νιώθουμε την ευεργετική δική Του παρουσία και χάρη. Διότι αυτό ήταν το έργο τους και το κήρυγμα και η βαθιά επιθυμία τους: πώς να προβάλουν «Ἰησοῦν Χριστόν καί τοῦτον ἐσταυρωμένον καί ἀναστάντα». Οπότε είναι ευεργέτες μας, γιατί μας συνδέουν με τον Πρώτο και Μοναδικό και Απόλυτο Ευεργέτη του ανθρωπίνου γένους, τον Δημιουργό Θεό μας Ιησού Χριστό. Δέχτηκαν με άλλα λόγια την ευεργεσία Εκείνου οι τρεις αυτοί μεγάλοι Πατέρες μας, γι’ αυτό και ευεργετημένοι θέλουν να μοιράζονται την αγία εμπειρία τους και με κάθε άλλον συνάνθρωπό τους – κανείς δεν μπορεί να κρατήσει μόνο για τον εαυτό του τη δωρεά του Θεού ή αλλιώς, όπως έχει ειπωθεί, το δώρο του Θεού μόνον ως αντίδωρο μπορεί να διακρατηθεί και να κατανοηθεί. Η ευγνωμοσύνη μας απέναντί τους έτσι είναι δεδομένη και αιώνια.  

29 Ιανουαρίου 2023

ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΙΕΡΑΡΧΑΙ: ΕΝΩΜΕΝΟΙ ΚΑΙ ΣΩΣΜΕΝΟΙ!

«Σήμερον τῷ οἴκῳ τούτῳ περιφανής σωτηρία˙ δύο γάρ καί τρεῖς συνηγμένους, Χριστός εἰς τό ὄνομα αὐτοῦ τιμῶν, μέσος πάρεσι τούτων» (ωδή ς΄ α΄ κανόνα τριών Ιεραρχών).

(Σήμερα στον οίκο αυτό, στην κοινή δηλαδή εορτή των τριών ιεραρχών, κηρύσσεται ένδοξα η σωτηρία. Διότι ο Χριστός τιμώντας δύο και τρεις που είναι μαζεμένοι στο όνομά Του, βρίσκεται ανάμεσά τους).

Ο άγιος Ιωάννης των Ευχαΐτων, ο άγιος που ευλογήθηκε από τον Κύριο να δεχτεί την επέμβαση (11ος αι.), από κοινού και μεμονωμένα, των τριών ιεραρχών, Βασιλείου του Μεγάλου, Γρηγορίου του Θεολόγου και Ιωάννου του Χρυσοστόμου, προκειμένου να διαλυθεί η δαιμονική ενέργεια της διαιρέσεως και της διασπάσεως των πιστών της εποχής του – διότι ο Πονηρός στο όνομα τάχα των τριών αυτών αγίων κατάφερε να τους χωρίσει σε τρεις ομάδες, τους Βασιλίτες, τους Γρηγορίτες και τους Ιωαννίτες: η κάθε ομάδα απολυτοποιούσε ως τάχα μεγαλύτερο τον «δικό» της άγιο – ο άγιος Ιωάννης ο υμνογράφος λοιπόν δεν παύει να τονίζει στους ύμνους του και για τους τρεις Πατέρες αφενός το σπουδαίο θεολογικό έργο τους με το οποίο οχυρώθηκε η Εκκλησία απέναντι στους διαφόρους αιρετικούς, αφετέρου τη μεγάλη αγιότητά τους, η οποία κατεξοχήν φάνηκε και στην εποχή που ζούσαν αλλά και στην εποχή του ίδιου του αγίου υμνογράφου.

Και τι βεβαίωσε την αγιότητά τους αυτή κυρίως κατά τον ενδέκατο αιώνα, τον αιώνα που ζούσε όπως είπαμε ο άγιος Ευχαΐτων; Η ενότητά τους, όπως φανέρωσαν οι άγιοι με το όραμα στον άγιο Ιωάννη. Διότι τι του είπαν μέσα στο περιβάλλον το διχαστικό που ζούσε; Ότι και οι τρεις τους είναι ένα και η τιμή του καθενός αντανακλά στον άλλον – «Δεν υπάρχει δεύτερη θέση μεταξύ των τριών. Διότι ο καθένας  φέρει τα πρεσβεία» (ωδή θ΄). Κι αυτό γιατί αποτελούν μέλη του ίδιου Σώματος, του Σώματος του Χριστού. Μέσα στον Χριστό ευρισκόμενοι, και όσο ζούσαν, πολύ περισσότερο μετά την έξοδό τους από τη ζωή αυτή, πώς ήταν δυνατόν να θεωρούνται ξεχωριστά; Ο ίδιος ο Κύριος δεν είπε, και μάλιστα εκφράζοντας τον βαθύ πόθο Του και το σπουδαιότερο όραμά Του για την τραυματισμένη και διχασμένη ανθρωπότητα, ότι θέλει όλοι να είναι ένα; Κατά το πρότυπο μάλιστα της αγίας Τριάδος που η κάθε υπόστασή Της φέρει όλο το κοινό της μίας θεϊκής φύσεως και ουσίας, «μονάς εν Τριάδι και Τριάς εν μονάδι». «Ίνα πάντες εν ώσιν, καθώ συ Πάτερ εν εμοί καγώ εν Σοι».

Κι είναι πολύ θλιβερή η αυτονόητη αναγωγή: απαρχής του χριστιανισμού παρουσιάζονταν τέτοια διχαστικά και διασπαστικά φαινόμενα, κι απ’ ό,τι φαίνεται θα συνεχίζουν να υφίστανται άχρι του τέλους των αιώνων μέχρι τη Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου – το σχίσμα του Δυτικού χριστιανισμού και οι σημερινές σχισματικές τάσεις και μέσα στην Ορθόδοξη Εκκλησία επιβεβαιώνουν την πρόβλεψη αυτή. Το μυαλό όλων μας πηγαίνει στον μερισμό που έζησε η Κόρινθος την εποχή των αγίων αποστόλων. Μας το λέει ο απόστολος Παύλος στην Α΄ προς Κορινθίους επιστολή του: Χωρισμένοι οι Κορίνθιοι σε ομάδες, που η καθεμία απολυτοποιούσε είτε τον Παύλο είτε τον Πέτρο είτε τον Απολλώ. Κι ο απόστολος λειτούργησε ως «καταπέλτης»: Ο Χριστός κομματιάστηκε; Μήπως ο Παύλος ή ο Πέτρος σταυρώθηκαν για σας; Μήπως στο όνομα του Παύλου ή κάποιου άλλου βαπτιστήκατε; Για τον άγιο Παύλο δηλαδή ο μερισμός και διχασμός αυτός ήταν σχέδιο του Πονηρού που καλυμμένος κάτω από τον μανδύα του ονόματος κάποιου αποστόλου ήθελε να απομακρύνει τους πιστούς από τη ζωντανή σχέση τους με τον αρχηγό της πίστεως τον Ιησού Χριστό.

 Κι είναι μία πνευματική πραγματικότητα που πρέπει να γνωρίζουμε οι χριστιανοί: ο διάβολος δεν μας πολεμά τόσο με την ίδια την απροκάλυπτη κακία, όσο με την καμουφλαρισμένη μορφή της – τα λεγόμενα εκ δεξιών όπλα του Πονηρού. Οπότε ο αρχάριος χριστιανός, ο μη δοκιμασμένος και άπειρος εύκολα πέφτει στην παγίδα: νομίζει ότι αγωνίζεται για θέματα πίστεως λατρεύοντας τον Πονηρό! Η αξιωματική πνευματική αρχή είναι δεδομένη και αδιαπραγμάτευτη: όπου υπάρχει διχασμός και διαίρεση εκεί υπάρχει το βασίλειο του Πονηρού˙ όπου υπάρχει η εν ταπεινώσει και αγάπη ενότητα εκεί υπάρχει το βασίλειο του Πνεύματος του Θεού. Η μόνη πολεμική και ο μόνος διχασμός που επιτρέπεται για τον χριστιανό είναι προς την αμαρτία. Διότι «η σαρξ επιθυμεί κατά του Πνεύματος και το Πνεύμα κατά της σαρκός». Εκεί όντως ο διχασμός είναι απαραίτητος που υπηρετεί την αληθινή ενότητα.

Οπότε, ο άγιος Ιωάννης ο Ευχαΐτων, και με τον παραπάνω ύμνο του μεταξύ πολλών άλλων, αυτό ακριβώς διατρανώνει: στους αγίους τρεις Ιεράρχες ο μόνος που κυριαρχούσε ήταν ο ίδιος ο Κύριος. Κάθε σκέψη και λογισμός του καθενός, κάθε επιθυμία του, κάθε αίσθημά του ήταν προσανατολισμένα στον Κύριο. Γι’ αυτό και χρησιμοποιεί για να εκφράσει την αλήθεια αυτή δύο Καινοδιαθηκικά στοιχεία: πρώτον, τον λόγο του ίδιου του Κυρίου που αποκαλύπτει ότι «όπου είναι δύο ή τρεις μαζεμένοι στο όνομά μου εκεί είμαι ανάμεσά τους»˙ δεύτερον, τον λόγο πάλι του Ίδιου που αξιολογεί την πίστη του Ζακχαίου απέναντί Του όταν βρέθηκε στο σπίτι του και δέχτηκε τη μετάνοιά του: «σήμερα σωτηρία έγινε στο σπίτι αυτό».

Λοιπόν, η κοινή εορτή των τριών Ιεραρχών με τη θέληση του Κυρίου και των αγίων «παιανίζει» με τον πιο δυνατό τρόπο, πέραν άλλων, τα δύο αυτά: την εν πίστει και αγάπη ενότητα των πιστών και το τι σημαίνει τελικώς σωτηρία του ανθρώπου. Όπου δηλαδή δεν υπάρχει ενότητα εκεί δεν υφίσταται σχέση με τον Σωτήρα Χριστό, έστω κι αν υπάρχει η εν αμαρτίαις πρόφαση της επίκλησης σ’ Εκείνον ή στους αγίους Του!  

26 Ιανουαρίου 2023

Η ΕΓΝΟΙΑ ΚΑΙ Η ΞΑΓΡΥΠΝΙΑ ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΞΕΝΟΦΩΝΤΑ

«Ἐντολαῖς τοῦ Δεσπότου ἐπαγρυπνῶν, ἐφ’ ὁμοίοις τε τρόποις παῖδας τούς σούς ρυθμίζων, μακάριε Ξενοφῶν, καί τήν σύζυγον, σύν αὐτοῖς τά ἄνω κληροῦσαι βασίλεια, πειρασμῶν παντοίων λιπών τό κλυδώνιον˙ ὅθεν εὐφημοῦμεν εὐσεβῶς ὑμᾶς πάντας καί πόθῳ γεραίρομεν καί πιστῶς ἀνακράζομεν˙ Θεοφόροι πανόλβιοι, πρεσβεύσατε Χριστῷ τῷ Θεῷ, τῶν πταισμάτων ἄφεσιν δωρήσασθαι τοῖς ἑορτάζουσι πόθῳ τήν ἁγίαν μνήμην ὑμῶν» (κάθισμα όρθρου).

(Ξαγρυπνώντας στις εντολές του Δεσπότου Χριστού και ρυθμίζοντας τα παιδιά σου και τη σύζυγό σου στον ίδιο τρόπο ζωής, μακάριε Ξενοφών, μαζί μ’ αυτούς απέκτησες κλήρο στη Βασιλεία του Θεού, αφού άφησες πίσω σου τα κύματα των διαφόρων πειρασμών. Γι’ αυτό και σας υμνολογούμε ευσεβώς όλους σας και σας δοξολογούμε με πόθο και με πίστη φωνάζουμε δυνατά: Θεοφόροι μακάριοι, πρεσβεύσατε στον Χριστό τον Θεό μας, να δωρίσει σ’ εμάς που εορτάζουμε με πόθο την αγία μνήμη σας την άφεση των αμαρτιών μας).

Πλούσιος με μεγάλη περιουσία ο όσιος Ξενοφών ζούσε με πίστη στον Θεό μαζί με την οικογένειά του στην Κωνσταντινούπολη. Κι είναι από τους ανθρώπους που έδειξαν ότι ναι μεν είναι πολύ δύσκολη η είσοδος στη Βασιλεία του Θεού όταν κανείς έχει μεγάλη περιουσία, κατά τον λόγο του Κυρίου: «πόσο δύσκολα οι πλούσιοι θα εισέλθουν στη Βασιλεία του Θεού. Πιο εύκολο είναι ένα καραβόσχοινο να περάσει από την τρύπα μιας βελόνας, παρά ένας πλούσιος να μπει στη Βασιλεία του Θεού», δεν είναι όμως τούτο τελικώς ακατόρθωτο. Διότι το θέμα δεν είναι το έχειν και το βιος του ανθρώπου, αλλά ο τρόπος που διαχειρίζεται αυτό. Κι ο όσιός μας διαχειρίστηκε την περιουσία του κατά τρόπο όντως θεάρεστο: κάλυπτε βεβαίως τις ανάγκες της οικογενείας του, αλλά παράλληλα με πόθο καρδιάς κάλυπτε και τις ανάγκες των φτωχών συνανθρώπων του, όπως και εκείνων που έβλεπε πλούσια τη χάρη του Θεού σ’ αυτούς: των πτωχών καλογέρων που έφθαναν στην Κωνσταντινούπολη. Ο κάθε καλόγερος έβρισκε κατάλυμα στη φιλόξενη κατοικία του, όπως και ο οποιοσδήποτε αναγκεμένος, δείχνοντας έτσι ο Ξενοφών ότι βρίσκεται στον κόσμο ως ένας δεύτερος Αβραάμ.

Κι ο άγιος υμνογράφος Θεοφάνης μάς επισημαίνει με τον πιο καθαρό τρόπο τι συνιστούσε αγία βιοτή του Ξενοφώντα και κατ’ επέκταση και όλης της οικογενείας του: ο αγώνας του να βρίσκεται πάνω στις εντολές του Κυρίου Ιησού Χριστού. Κι είναι σημαντική η παρατήρηση του υμνογράφου: όχι απλώς είχε την έγνοια να πορεύεται κατά τις εντολές, αλλά ξαγρυπνούσε πάνω σ’ αυτές, που σημαίνει ότι αυτή ήταν η προτεραιότητά του νυχθημερόν. Ξεκινώντας η ημέρα του αλλά και κλείνοντας το βράδυ του ο νους του ήταν προσκολλημένος στον λόγο του Κυρίου, ώστε να τον κάνει πράξη. Δεν είναι τυχαίο ότι πολλές φορές ο άγιος Θεοφάνης ο υμνογράφος το εξαγγέλλει: «η πράξη είναι το σκαλοπάτι για τη θεωρία», δηλαδή στην κίνηση του ανθρώπου να εφαρμόζει τον λόγο του Θεού ανοίγονται τα μάτια του για να θεάται, να βλέπει την παρουσία Εκείνου στη ζωή του.

Κι ο υμνογράφος προσθέτει: στον τρόπο της ζωής αυτής προσπαθούσε να συντονίσει, να ρυθμίσει και τη σύζυγό του και τα παιδιά του. Όχι ασφαλώς με τρόπο «στανικό», με το ζόρι. Γιατί κάτι τέτοιο θα σήμαινε αυτόματα ότι ξεφεύγει και ο ίδιος από τις εντολές του Κυρίου που επιτάσσουν την ταπείνωση και την αγάπη – η ταπείνωση και η αγάπη τοποθετούν τον άνθρωπο με απόλυτο σεβασμό έναντι του όποιου συνανθρώπου του, ιδίως δε των οικείων και συγγενών του. Αλλά με το παράδειγμά του, χωρίς πολλά ή περιττά λόγια. Φανταζόμαστε τον δίκαιο Ξενοφώντα να ομιλεί με τη σύζυγό του γεμάτος ευγένεια, να παίζει με τα παιδιά του και να τα διαπαιδαγωγεί γεμάτος υπομονή και χιούμορ, να υπηρετεί μαζί τους τους φτωχούς και τους δυσκολεμένους αδελφούς. Γι’ αυτό και γνωρίζουμε ότι λειτουργούσε για την οικογένεια ως μαγνήτης – ήταν το «κεφάλι» που όλοι ήταν στραμμένοι προς αυτό. Γιατί; Διότι έβλεπαν ό,τι πιο καλό και ευχάριστο, όπως όταν βλέπει κανείς τον ίδιο Χριστό παρόντα στη ζωή του. Έτσι δεν γίνεται «αρχηγός» ο πατέρας στην οικογένεια; Αυτή δεν είναι και η ερμηνεία της «κεφαλής» για τη γυναίκα του άνδρα, κατά τον λόγο του αποστόλου Παύλου; Όπως κεφαλή για το σώμα Του την Εκκλησία είναι ο ίδιος ο Κύριος: με τη θυσιαστική αγάπη Του απέναντι σ’ αυτήν!

Ο όσιος Ξενοφών είναι το άμεσο παράδειγμα για το πώς λειτουργεί η χριστιανική οικογένεια και τι σημαίνει «κατ’ οίκον Εκκλησία». Μας δείχνει με τον πιο ανάγλυφο τρόπο τι ήθελε να πει και στις ημέρες μας ο άγιος μέγας Πορφύριος, όταν διαρκώς επεσήμαινε ότι τα προβλήματα των παιδιών στην οικογένεια και στην κοινωνία μας είναι κυρίως προβλήματα των γονέων. Γονιός, έλεγε, που έχει ως προτεραιότητα τον αγιασμό του είναι αυτός που θα έχει και μία ευλογημένη οικογένεια, που τα παιδιά του – ακόμη κι αν αποκλίνουν κάποια στιγμή – θα μεγαλώσουν χωρίς ψυχολογικά προβλήματα και πάντα θα έχουν μπροστά στα μάτια τους ως πολικό αστέρι τον Κύριο!

08 Σεπτεμβρίου 2021

ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΑΓΡΑΜΜΑΤΟΣ, ΞΥΛΟ ΑΠΕΛΕΚΗΤΟ!

8 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ: ΔΙΕΘΝΗΣ ΗΜΕΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΑΛΕΙΨΗ ΤΟΥ ΑΝΑΛΦΑΒΗΤΙΣΜΟΥ

Πρόκειται για ημέρα που καθιερώθηκε με πρωτοβουλία της UNESCO ήδη από το 1965 με σκοπό βεβαίως να τονιστεί η ανάγκη της μόρφωσης για τον άνθρωπο, ώστε να μπορεί να γίνεται μέτοχος των πολιτιστικών αγαθών της ανθρωπότητας. Κι αυτό σημαίνει ότι πέραν των μέσων του εικοστού αιώνα, δηλαδή ενός αιώνα που η ανθρώπινη γνώση είχε προχωρήσει αλματωδώς σε πολλούς τομείς της επιστήμης – ας θυμηθούμε ότι μόλις λίγα χρόνια μετέπειτα ο άνθρωπος πηγαίνει και στο φεγγάρι! – εκατομμύρια συνανθρώπων μας παγκοσμίως δεν μπορούσαν να διαβάσουν και να γράψουν! Και δυστυχώς αυτό υφίσταται, σε μικρότερο ποσοστό ασφαλώς, ακόμη και σήμερα, ακόμη και για κάποιους στην πατρίδα μας!

Από πλευράς θεολογικής βεβαίως, ο αναλφαβητισμός δεν θεωρείται αναγκαστικό πρόβλημα στη σωτηρία του ανθρώπου! Η σωτηρία ως ζωντανή σχέση με τον Θεό που έφερε ο ενανθρωπήσας Θεός μας, ο Ιησούς Χριστός, δεν απαιτεί γνώση της αλφαβήτα. Υπήρχαν και υπάρχουν άνθρωποι χωρίς γνώση των γραμμάτων και είναι άγιοι, ζουν το θέλημα του Θεού, είναι έτοιμοι να προσφέρουν και τον εαυτό τους για χάρη του συνανθρώπου τους. Όπως υπήρχαν και υπάρχουν άνθρωποι που κυριολεκτικά είναι ανθρωπίνως σοφοί, που αποτελούν «κινητές εγκυκλοπαίδειες» και που το κεφάλι τους χωράει πολλά. Κι όμως τα γράμματα δεν τους βοήθησαν στο να βρουν τον Θεό και δεν έχουν καμία μεταφυσική λεγόμενη ανησυχία! Και δικαίως: η πίστη και η αγάπη δεν περνούν πρωτίστως μέσα από τη λογική και τα γράμματα, αλλά μέσα από την καρδιά. «Αν έχεις καρδιά, μπορείς να σωθείς» λένε οι Πατέρες της Εκκλησίας μας, οι οποίοι στην πραγματικότητα ακολουθούν τον ίδιο τον Κύριο που τόνισε πως όχι αν μάθουμε γράμματα αλλά «αν Τον αγαπάμε και τηρούμε τις εντολές Του θα Τον δούμε να μας φανερώνεται μέσα μας»!

Παρ’ όλα αυτά! Μπορεί να μην είναι όρος απαραίτητος η μόρφωση  για τη σωτηρία μας, όμως καθίσταται τέτοιος μόλις σκεφτούμε ότι ακόμη και οι αναλφάβητοι πιστοί από τους γραμματισμένους κήρυκες του λόγου του Θεού έμαθαν τα της πίστεως, δηλαδή έμμεσα ομολογείται η αναγκαιότητα των γραμμάτων. Μη ξεχνάμε ότι οι ίδιοι οι απόστολοι του Κυρίου ήταν γνώστες της Παλαιάς Διαθήκης, έστω και απλοί ψαράδες, φωτίστηκαν από το Πνεύμα του Θεού ώστε να κηρύσσουν τον λόγο του Θεού, ήξεραν να γράφουν και μάλιστα να απολογούνται και να εκθέτουν τα της πίστεως με λογικά επιχειρήματα, πολλοί από αυτούς μας άφησαν τα λόγια του Κυρίου ή έγραψαν επιστολές καθοδηγητικές για τους χριστιανούς όλων των αιώνων, ο δε μέγιστος απόστολος Παύλος ήταν τόσο μορφωμένος, όχι μόνο θεολογικά, ώστε να φτάσει στο σημείο ο ηγεμόνας Φήστος, καθώς τον άκουσε απολογούμενο, να πει ότι «τα πολλά γράμματα που ξέρει τον έχουν τρελάνει!»

Από κει και πέρα όλοι γνωρίζουμε το πώς η θεολογία της Εκκλησίας μας αναπτύχθηκε και εμβαθύνθηκε με τους εγγράμματους πιστούς, τους Πατέρες της Εκκλησίας, οι οποίοι, όπως ο Μέγας Αθανάσιος, ο Μέγας  Βασίλειος, ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, ο ιερός Χρυσόστομος κ.ά.π., όχι μόνο ξέρανε γράμματα, αλλά ξεπερνούσαν σε γνώση επιστημονική και τους περισσοτέρους της εποχής τους. Κι αυτό θα πει ότι τα γράμματα στην Εκκλησία βοηθούν στο «ευ είναι» αυτής, διαφορετικά είναι πολύ εύκολο να «βουλιάξει» αυτή, κατά το ανθρώπινό της εννοείται, λόγω της αγραμματοσύνης σε αιρέσεις και σε δεισιδαιμονίες. Η σκέψη μας εν προκειμένω πέραν άλλων περιπτώσεων πηγαίνει στον μέγα νεομάρτυρα και ισαπόστολο άγιο πατρο-Κοσμά τον Αιτωλό, ο οποίος βγήκε κενωτικά από το μοναστήρι του για να βοηθήσει το σκλαβωμένο έθνος ώστε να λυτρωθεί από την αμάθεια και τη δεισιδαιμονία του! Προτιμούσε αντί Ναών να κτίζονται Σχολεία – τέτοια ήταν η πεποίθησή του για την αξία των γραμμάτων – γιατί καθώς έλεγε «με τα Σχολεία μαθαίνει κανείς τι είναι η Αγία Τριάδα, τι είναι ο Χριστός, τι είναι ο άνθρωπος, τι είναι η ψυχή, τι είναι οι άγγελοι, τι είναι οι δαίμονες». Κι ασφαλώς όλων η εμπειρία επιβεβαιώνει την παραπάνω αλήθεια, αφού δεν υπάρχει χριστιανός που να θέλει ενσυνείδητα να μετέχει στα της Εκκλησίας χωρίς να μελετά την Αγία Γραφή, τους Πατέρες, τα υμνολογικά κείμενά της.

Δεν είναι όμως αναγκαία η μόρφωση για την ανάγκη των πιστών στη σχέση τους μόνο με τον Θεό. Είναι αναγκαία γιατί είμαστε άνθρωποι του κόσμου τούτου που απαιτείται να βλέπουμε τον κόσμο όχι μέσα από την τύφλωση της αγραμματοσύνης μας, αλλά με τα μάτια που διαστέλλονται από την ευλογία της επιστήμης. «Ο Θεός έδωσε επιστήμη στον άνθρωπο» βεβαιώνει η Γραφή, οπότε και από την άποψη αυτή τα γράμματα και η κάθε γνώση, ο ανθρώπινος πολιτισμός γενικά, είναι η αποδοχή του δώρου του Θεού στον άνθρωπο, είναι η συνέργειά του σ’  Εκείνου το χάρισμα για να ζει όσο είναι δυνατόν ανθρώπινα ο άνθρωπος. Άνθρωπος που αρνείται τον πολιτισμό και την επιστήμη, που επιλέγει τον αναλφαβητισμό, είτε για τον ίδιο είτε για τους άλλους, κινείται δυστυχώς από το σκότος των παθών του και φανερώνει ότι γίνεται έρμαιο Δυνάμεων  που έχουν συμφέρον οι άνθρωποι να μη βρίσκονται στο φως. «Άνθρωπος αγράμματος ξύλο απελέκητο» δεν λέει και ο λαός μας;