«Ἑτοίμαζε σεαυτήν, ὦ
ψυχή μου, πρός τήν σήν ἔξοδον˙ ἡ παρουσία ἐγγίζει τοῦ ἀδεκάστου Κριτοῦ» (Μ.
Απόδειπνο: ωδή β΄ Τριωδίου Μ. Δευτέρας, αγίου Ανδρέου Κρήτης).
(Ψυχή μου, ετοιμάζου για την έξοδό σου από τον κόσμο
αυτόν. Διότι η παρουσία του δίκαιου
Κριτή εγγίζει).
Ο ποιητής του κατανυκτικότατου Μεγάλου Κανόνος Άγιος
Ανδρέας Κρήτης κινείται απολύτως αγιογραφικά: Ο Ιησούς Χριστός που Θεός ων
έγινε άνθρωπος για να σηκώσει τις αμαρτίες μας και να μας δώσει και πάλι τον
κλεισμένο Παράδεισο, την όραση δηλαδή του Θεού ως μετοχή στη ζωή Του, θα
ξανάλθει και πάλι για δεύτερη και οριστική φορά. Κι η Δεύτερη αυτή Παρουσία Του
θα σημάνει και το τέλος του σχήματος του παρόντος κόσμου, που σημαίνει όχι την
καταστροφή αλλά την αλλαγή του. «Καινούς ουρανούς και καινήν γην προσδοκώμεν».
Τη φοβερή αυτή ώρα που θα τη συνοδέψουν συγκλονιστικά γεγονότα, οι μεν τότε
ζώντες θα αλλάξουν μ’ έναν τρόπο που δεν γνωρίζουμε, οι δε κεκοιμημένοι θα
αναστηθούν από τους τάφους, ώστε όλοι, ψυχή τε και σώματι, να σταθούν προς
κρίση ενώπιον του απολύτως Δικαίου Κριτού.
Πρόκειται για την προσδοκία που συνείχε κυριολεκτικά την
πρώτη Εκκλησία και που διαχρονικά καλλιεργεί αδιάκοπα η συνέχειά της, το
ζωντανό σώμα του Κυρίου, αφού δεν μπορεί να κατανοηθεί ο ερχομός του Χριστού
την πρώτη φορά χωρίς την επάνοδό Του το δεύτερον. Ο Κύριος δηλαδή ήλθε για να
ξανάλθει, ένδοξα τη δεύτερη φορά και απολύτως οριστικά – η πρώτη Παρουσία Του
συν-οράται πάντοτε με τη Δεύτερή Του. «Και πάλιν ερχόμενον μετά δόξης κρίναι
ζώντας και νεκρούς, ου της βασιλείας ουκ έσται τέλος». Χωρίς την ομολογία της
προσδοκίας αυτής δεν μπορεί να υπάρξει αυτοσυνειδησία χριστιανική, με άλλα
λόγια ο χριστιανός τρέφεται κυριολεκτικά από το μέλλον, το φως της ερχόμενης
Βασιλείας του Χριστού φωτίζει το εκάστοτε παρόν του – η Θεία Λειτουργία συνιστά
την κατεξοχήν επιβεβαίωση της αλήθειας αυτής, κάθε φορά που εκκινεί με το
«Ευλογημένη η Βασιλεία του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος».
Κι είναι αλήθεια ότι ενώ ο Κύριος βεβαίωνε τον και πάλι
ερχομό Του σε ώρα απροσδιόριστη, κάποιοι χριστιανοί βιάζονταν και σαν να μη
λάμβαναν υπ’ όψιν τους τα λόγια Του ότι θα έρθει «ως κλέπτης εν νυκτί», κατά
κάποιον τρόπο «εκβίαζαν» την ώρα Του αυτή θέτοντας συγκεκριμένο όριο: σήμερα ή
αύριο έρχεται! Το λάθος των πιστών αυτών δεν ήταν η άμεση αίσθηση της ερχόμενης
Παρουσίας του Κυρίου, αλλά η επικαιροποίησή Της από αυτούς σε δεδομένη στιγμή.
Γι’ αυτό και η Εκκλησία μας διά των Αποστόλων αντέδρασε και έθεσε το ορθό
πλαίσιο που πρέπει να κινούμαστε οι χριστιανοί: ζούμε πάντοτε με την προσμονή
της άμεσης παρουσίας Του, σαν να είναι να έλθει την κάθε ώρα και στιγμή, αλλά
δεν «οριοθετούμε» την ελευθερία της δικής Του κρίσεως – ποιος άλλωστε μπορεί να
γίνει «σύμβουλος» του Κυρίου; Εκείνος που ιδιαιτέρως δίνει την απάντηση στον
προβληματισμό αυτόν είναι ο απόστολος Πέτρος. Στη Β΄ καθολική του επιστολή
σημειώνει τα εξής πολύ σημαντικά: «Ένα πράγμα να μην ξεφεύγει από την προσοχή
σας, αγαπητοί μου: Ότι για τον Κύριο μία μέρα είναι σαν χίλια χρόνια, και χίλια
χρόνια σαν μία μέρα. Δεν καθυστερεί ο Κύριος να εκπληρώσει την υπόσχεσή του,
όπως νομίζουν μερικοί. Κάνει υπομονή, γιατί δεν θέλει να καταστραφούν μερικοί
από σας, αλλά να μετανοήσουν όλοι. Ωστόσο, η ημέρα του Κυρίου θα έρθει όπως ο
κλέφτης τη νύχτα».
Οπότε, η Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου είναι μία
πραγματικότητα που ανά πάσα στιγμή μπορεί να γίνει, όμως ο Κύριος μάς δίνει
παράταση. Και η παράταση είναι η κάθε ημέρα, με σκοπό να Τον θελήσουμε, που θα
πει να μετανοήσουμε. Αυτό είναι και το νόημα του χρόνου: ει δυνατόν η μετάνοια
όλων των ανθρώπων. Κι έρχεται ο Κύριος ο Οποίος με απόλυτο τρόπο το αποκαλύπτει
και αλλιώς: «γίνεσθε έτοιμοι ότι η ώρα ου δοκείτε ο Κύριος έρχεται» - να είστε
πάντοτε έτοιμοι γιατί την ώρα που δεν περιμένετε έρχεται ο Κύριος. Κι είναι το
συμπέρασμα και του αποστόλου Πέτρου: «Η συμπεριφορά σας να είναι άγια και
αφιερωμένη στον Θεό, όσον καιρό θα προσμένετε με ζήλο και λαχτάρα τον ερχομό
της ημέρας του Θεού».
Λοιπόν, ο άγιος Ανδρέας στο παραπάνω μικρό τροπάριο
εκφράζει την αίσθηση του αληθινού πιστού και καταγράφει τον κτύπο της καρδιάς
της ζωντανής Εκκλησίας του Κυρίου: περιμένει τον Αρχηγό της που όπου να ’ναι
έρχεται. Κι είναι ο Δίκαιος και αδέκαστος Κριτής – «όλα είναι γυμνά και φανερά
μπροστά στα μάτια Του». «Θεός πιστός και ουκ έστιν αδικία εν Αυτώ». Με την
επιπλέον επισήμανση: ο ερχομός Του μπορεί να συμβεί και με την ώρα του θανάτου
του ανθρώπου. Ο θάνατος που είναι άδηλος είναι η ώρα που ο Κριτής κρούει τη
θύρα μας για να μας πάρει κοντά Του. Κι η ώρα αυτή λειτουργεί και στο επίπεδο
της Δευτέρας Παρουσίας: μετά τον θάνατο δεν υπάρχει μετάνοια. Όπως μας βρει η
ώρα του φυσικού τέλους μας, έτσι θα σταθούμε και ενώπιον του Κυρίου κατά την
ώρα της οριστικής κρίσεως. Απλώς τότε με μεγαλύτερη ένταση, γιατί θα έχουμε και
το σώμα μας.
