Η αγάπη στον Θεό γεννά τον θείο, κατ’ επίγνωση ζήλο, που είναι ο αέναος πόθος προς διάδοση του θείου κηρύγματος, προς στερέωση του πληρώματος στην πίστη, προς ευόδωση του έργου της Εκκλησίας, προς φανέρωση κι επίδοση στους ανθρώπους της δόξας του Θεού και προς ωφέλεια του πλησίον. Ο ζήλος αυτός είναι απαραίτητος, διότι ο ζηλωτής εργάζεται ακόπως και μετά πόθου προς δόξαν Θεού[1], αγωνιζόμενος για την κατάκτηση της αγιότητας και υπομένοντας κάθε παιδαγωγική δοκιμασία που επιτρέπει ο Θεός[2]. Ο ιερός Χρυσόστομος, τονίζοντας τη σπουδαιότητα του κατ’ επίγνωση ζήλου, αναφέρει: «Ἀρκεῖ εἷς ἄνθρωπος ζήλῳ πεπυρακτωμένος ὁλόκληρον διορθώσασθαι δῆμον»[3] (Αρκεί ένας και μόνον άνθρωπος που φλέγεται από θείο ζήλο να διορθώσει ολόκληρη την πόλη).
Ο ζήλος ωστόσο, είναι κατ’ επίγνωση,
όταν η συνείδηση δεν είναι πωρωμένη-θολωμένη, πληροφορείται καλά και το πνεύμα του ανθρώπου φωτίζεται
δεόντως από τον Θείο Λόγο, διότι τότε και μόνον κινείται από θείο έρωτα για τον
Θεό και τον πλησίον. Όσο περισσότερο θερμαίνει την καρδιά, τόσο ιερότερος και
ενεργητικότερος αποβαίνει[4].
Χαρακτηριστικά του κατ’ επίγνωση ζήλου, σημειώνει ο Άγιος Νεκτάριος, είναι πρωτίστως
η θερμή αγάπη προς τον Θεό και τον πλησίον, η πραότητα, η ανεξικακία, η
ευεργεσία και η ευγένεια στους τρόπους[5].
Όταν όμως, ο ζηλωτής άνθρωπος πράττει
τα αντίθετα από αυτά που αρμόζουν στον θείο νόμο και το θείο θέλημα, καθώς και
όταν ενεργώντας, δήθεν, υπέρ της δόξας του Θεού, παραβαίνει την πρώτιστη εντολή
της αγάπης προς τον πλησίον, αναδεικνυόμενος έτσι αντίπαλος του Θεού, τότε
πρόκειται για ζήλο όχι κατ’ επίγνωση. Χαρακτηριστικά αυτού του ζήλου είναι
κυρίως ο φθόνος, ο επίμονος θυμός, η εμπαθής αντίσταση προς το αληθές πνεύμα
του Θείου νόμου, η παράλογη υπεράσπιση ιδιότυπων δογμάτων και αξιωμάτων, η
υποστήριξη επουσιωδών θρησκευτικών υποθέσεων και η καχύποπτη φιλόνικη διάθεση
σε κάθε θρησκευτικό ζήτημα[6].
Πόσο επίκαιρος και διαφωτιστικός
καθίσταται ο λόγος του Αγίου Νεκταρίου, ιδίως στις δυσδιάκριτες μέρες που
διανύουμε! Αυτό το τελευταίο διάστημα κατά το οποίο ο καθένας μας ψάχνει το τι
είναι σωστό και τι λάθος, ποιον πρέπει να ακολουθήσει και ποιον να παραμερίσει.
Και η απάντηση των Αγίων μας είναι διαχρονική και σταθερή: την Εκκλησία του
Χριστού.
π.
Ε. Κ.
[1] Νεκταρίου,
Ποιμαντική, σ. 109.
[2] Κορναράκη Κ., «Παιδεία Κυρίου. Ὁ ὀντολογικός χαρακτήρας
καί ἡ διαλεκτική φύση τοῦ παιδαγωγικοῦ ἔργου κατά τούς τρεῖς ἱεράρχες», ΕΕΘΣΠΑ ΛΔ΄(1999)413.
[3] Ἰωάννου
Χρυσοστόμου, Ὁμιλίαι εἰς τούς ἀνδριάντας
ΚΑ΄ λεχθεῖσαι ἐν Ἀντιοχείᾳ, β΄, PG 49, 34.
[4]
Νεκταρίου, Ποιμαντική, σ. 109.
[5]
Νεκταρίου, Ποιμαντική, σ. 110.
[6]
Νεκταρίου, Ποιμαντική, σ. 110.
