«Χαίρε Ἁγίων ἅγιον βλέμμα»
(Χαίρε Σταυρέ, που είσαι το άγιο βλέμμα των Αγίων)
Από τούς ωραιότερους στίχους της ἀκολουθίας των
Χαιρετισμῶν του
Τιμίου Σταυρού (δ΄στάση) ο παραπάνω, μάς δίνει την οπτική της Σταυρικής θυσίας
του Κυρίου με διαφορετικό τρόπο από πολλούς άλλους. Τι εννοούμε; Ενώ δηλαδή οι
περισσότεροι Χαιρετισμοί αποκαλύπτοουν το θεολογικό βάθος του Σταυρού, ότι
δηλαδή δι’ Αυτού νικήθηκε και καταπατήθηκε η αμαρτία, ο θάνατος και ο πονηρός
διάβολος κι έγινε έτσι ο Σταυρός «θύρα τοῦ Παραδείσου», ο συγκεκριμένος μάς φέρνει στη θέση ενός
αγίου της Εκκλησίας και μας δίνει τη δυνατότητα να δούμε πώς θεάται και βλέπει
τα πράγματα ένας πραγματικός και συνεπής πιστός, ο άγιος!
Και τι μας αποκαλύπτει ο άγιος ποιητής, φανερώνοντας και
εκείνου το πνευματικό ύψος και τον ασκητικό αγώνα; Ότι το βλέμμα ενός αγίου,
γι’ αυτό και είναι «ἅγιον βλέμμα»,
βλέπει αδιάκοπα τον Σταυρό – ο Σταυρός αποτελεί τη διόπτρα μέσω της οποίας
θεάται τον κόσμο σταυρικά. Κι εννοείται βεβαίως ότι δεν μιλάμε για μία διόπτρα
εξωτερική, σαν τα γυαλιά που φοράμε, αλλά για μία διόπτρα εσωτερική, που θα πει
καρδιακή και ψυχική. Με άλλα λόγια, ο άγιος βλέπει τον κόσμο μέσα από τις
προϋποθέσεις της καρδιάς του, κι επειδή τον Σταυρό ζει και πάνω σ’ Αυτόν
«αναπαύεται», αντιστοίχως και αναλόγως έχει και τη θέαση των πάντων μέσα στον
κόσμο τούτο. (Αυτό, πρέπει να πούμε παρενθετικά, συμβαίνει με όλους τους
ανθρώπους: βλέπουμε τον κόσμο ανάλογα με το περιεχόμενο της καρδιάς μας, οπότε
ό,τι κυριαρχεί μέσα μας αυτό και προβάλλουμε και βλέπουμε και προς τα έξω, γι’
αυτό και τόσες θεάσεις του κόσμου, όσες και οι άνθρωποι με το δεδομένο των
παθών τους, ψεκτών ή ενθέων).
Το τι σημαίνει τώρα να ζει κανείς τον Σταυρό και
αντιστοίχως να βλέπει σταυρικά τον κόσμο μάς πηγαίνει αφενός στα μυστήρια της
Εκκλησίας, αφετέρου στον πνευματικό αγώνα που καθορίζει η ίδια. Διότι η ένταξη
του ανθρώπου στην Εκκλησία ως συσσωμάτωσή του στο σώμα του Χριστού
σηματοδοτείται από τη συμμετοχή του καταρχάς στον θάνατο και στην Ανάσταση του
Κυρίου διά του μυστηρίου του βαπτίσματος, ενώ στη συνέχεια η πορεία του
σηματοδοτείται από την εν μετανοία συμμετοχή του στο μυστήριο της Θείας
Ευχαριστίας που κι αυτό έχει σταυρικό (και αναστάσιμο ασφαλώς) χαρακτήρα. Κι
ακόμη: η ίδια η προϋπόθεση της μετανοίας συνιστά τον σταυρικό πνευματικό αγώνα
κατά των εγωιστικών παθών που θέτουν φράγμα στον άνθρωπο να δεχτεί και να νιώσει
τη χάρη του Θεού.
Τα παραπάνω με άμεσο τρόπο κατανοούνται μόλις σκεφτεί
κανείς ότι ο χριστιανός αποτελεί «μίμημα
Χριστοῦ» (άγιος Ιωάννης Κλίμακος), συνεπώς ό,τι παρουσίαζε ο Χριστός ως ζωή
Του (κι ο Σταυρός σφραγίζει την όλη πορεία Του απαρχής μέχρι τέλους) το ίδιο
καλείται να παρουσιάζει και κάθε χριστιανός στη δική του ζωή: να είναι δηλαδή
ένας Χριστός μέσα στον κόσμο. Γι’ αυτό και ο Σταυρός δεν αποτελεί μία
ιδιαιτερότητα για τον χριστιανό ή ένα έκτακτο γεγονός στον δρόμο του, αλλά αυτό
που χαρακτηρίζει και συνοδεύει τη ζωή του, που θα πει ότι χριστιανός που δεν
είναι σταυρωμένος με τον Χριστό δεν είναι χριστιανός. Δεν είναι τυχαίο ότι η
Εκκλησία μας, ιδίως την περίοδο της Σαρακοστής που ’ναι τύπος της ζωής μας, μάς
καλεί να συσταυρωθούμε με τον Κύριο, για να νιώσουμε έτσι και τη δυναμική της
Αναστάσεώς Του.
Εκείνος που με άμεσο τρόπο αποκαλύπτει την πραγματικότητα
αυτή είναι ο απόστολος Παύλος. «Χριστῷ
συνεσταύρωμαι», λέει, «ζῶ δε οὐκέτι ἐγώ,
ζῇ δέ ἐν ἐμοί Χριστός». Ζει μέσα του ο Χριστός, ο Χριστός αποτελεί την
ταυτότητά του, γιατί ο ίδιος ως πιστός ζει σταυρωμένα. Και αυτονόητα το
«σταυρωμένα» σημαίνει με θυσιαστική αγάπη προς τους άλλους, γιατί την αγάπη
αυτή, την απόλυτη και χωρίς όρια, έζησε και ο Κύριος. «Καθώς ἠγάπησα ὑμᾶς», όπως Εγώ σας αγάπησα, είναι εκείνο στο οποίο
μάς προσανατολίζει, γι’ αυτό και Σταυρός σημαίνει αγάπη, τον Σταυρό ζουν όλοι
οι άγιοι ως αγάπη, τον Σταυρό βλέπουν μέσα από τα μάτια τους – το βλέμμα τους
είναι γεμάτο ανιοτέλεια και αγάπη.
Άραγε, πόσο «άγιο» είναι και το δικό μας βλέμμα;
