ΕΙΜΑΙ ΜΟΡΦΩΜΕΝΟΣ, ΑΡΑ ΕΧΩ ΔΙΚΙΟ ΣΕ…ΟΛΑ!
«Οι μορφωμένοι
άνθρωποι… είναι πάρα πολύ δύσκολοι, διότι έχουν έντονες τάσεις ατομισμού… Τολμώ
να πω ακόμη και αυτό: Οι μορφωμένοι άνθρωποι της κοινωνίας μας δεν ανέχονται
καμιά παρατήρηση όσον αφορά τη συμπεριφορά τους, αλλά ο καθένας και η καθεμιά
σκέφτονται ότι έχουν πάντοτε δίκαιο σε όλα» (Όσιος Σωφρόνιος του Έσσεξ, ο
Αθωνίτης, Οικοδομώντας τον Ναό του Θεού (Α΄), έκδ. Ι.Μ. Τιμίου Προδρόμου Έσσεξ,
2014, σελ. 294-295).
Εννοείται ότι ο άγιος δεν στρέφεται εναντίον των
γραμμάτων και της μόρφωσης – πώς είναι δυνατόν όταν ο ίδιος ήταν βαθύτατα
μορφωμένος, συγγραφέας πολλών σοφών βιβλίων και σπουδαίος ζωγράφος, απόφοιτος
της Σχολής Καλών Τεχνών της Μόσχας, με «περγαμηνές» σε όλη την Ευρώπη; Επισημαίνει
όμως το πρόβλημα στην εποχή μας, αλλά και σε κάθε ίσως εποχή: οι μορφωμένοι με
την κοσμική μόρφωση, οι άνθρωποι των επιστημών και των γραμμάτων «έχουν έντονες
τάσεις ατομισμού» και γι’ αυτό είναι «πάρα πολύ δύσκολοι» άνθρωποι! Γιατί;
Διότι προφανώς με «φωτισμένο» νου από το φως που δίνει η επιστήμη αρχίζουν να
οδηγούνται στα μονοπάτια της… πλάνης: την αλαζονεία και την υπερηφάνεια ότι
είναι παραπάνω από τους απλούς ανθρώπους, ότι είναι κάτι ξεχωριστό στον κόσμο –
ό,τι δυστυχώς έκανε και τον αρχάγγελο Εωσφόρο να ξεπέσει παταγωδώς και να γίνει
σατανάς, θεωρώντας ότι το φως του Θεού που του έδιδε Εκείνος ήταν… δικό του!
Δεν μας το λέει και με σαφήνεια ο απόστολος Παύλος; «Η γνώσις φυσιοί», η γνώση
η ανθρώπινη οδηγεί σε υπερηφάνεια. Αλλά και οι αρχαίοι Έλληνες είχαν επισημάνει
την επικινδυνότητα της καταστάσεως, χαρακτηρίζοντάς την ως «ύβριν» - η εξύψωση
του ανθρώπινου εγώ πάνω από τα μέτρα του – η οποία οδηγεί με μαθηματική
ακρίβεια στη «νέμεσιν» και την «τίσιν», τη δικαιοσύνη και την τιμωρία! Ο
αλαζόνας άνθρωπος: ο άνθρωπος που πετάει στα σύννεφα και έχει «καβαλήσει το
καλάμι» που λέει και ο απλός λαός.
Και ποιο το χαρακτηριστικό του εγωιστή αυτού ανθρώπου; Να
μην ανέχεται καμία παρατήρηση και να θεωρεί ότι έχει δίκαιο σε όλα – «η νόσος
του διαβόλου» κατά τον άγιο Ιωάννη της Κλίμακος! Κι ήδη αυτή η υπερφίαλη
τοποθέτηση «γκρεμίζεται» πια στην εποχή μας, διότι οι αληθινοί επιστήμονες, οι
βαθιά γνώστες του αντικειμένου τους, οι πράγματι μορφωμένοι διαπιστώνουν τη
μικρή έως ολίγιστη τελικώς γνώση του κόσμου που ερευνούν! Όσο περισσότερο
προχωρούν την εξερεύνηση του κόσμου επιστημονικά, τόσο επισημαίνουν ότι
βρίσκονται μπροστά σε μυστήριο. Γι’ αυτό
και ταπεινώνονται. Γι’ αυτό και ομολογούν την εν γνώσει… άγνοιά τους! Οπότε, οι
μορφωμένοι για τους οποίους κάνει λόγο ο άγιος Σωφρόνιος είναι οι… ημιμαθείς:
ούτε τη γνώση του κόσμου έχουν όπως πρέπει, πολύ περισσότερο όμως αγνοούν
εντελώς τον εαυτό τους και τον Δημιουργό τους! Ποια η λύση στο αδιέξοδο; Η
στροφή όλων, μορφωμένων και αμόρφωτων, στην αληθινή επίγνωση των πραγμάτων: την
ταπείνωση και την αγάπη. Όσο κανείς αναγνωρίζει τα κτιστά άρα και τα μικρά όριά
του, τόσο και «αληθεύει» μέσα του. Και όσο κυνηγά την αγάπη, τόσο και νιώθει να
εποικοδομεί τον εαυτό του σε στέρεο έδαφος. «Η αγάπη οικοδομεί» θα πει και πάλι
ο απόστολος Παύλος. Και σ’ αυτήν την κατάσταση βεβαίως, που έχει χαρακτήρα
δυναμικό με άπειρες διαστάσεις, αρχίζει κανείς να έχει εμπειρία της αγάπης του
Δημιουργού του: βρίσκει Εκείνος «χώρο» να κατασκηνώσει μέσα σ’ αυτόν τον
άνθρωπο και να «απλωθεί» μέσω αυτού. Γιατί πια υπάρχει συγγένεια! Η μεγαλοσύνη
και η απειρία της ταπεινής αγάπης! Αυτής που έχει μάθει να λέει «να ’ναι
ευλογημένο!» και «δόξα Σοι ο Θεός»!
